Versterking Binnenstad 2013-2017 – De leugen van 26 miljoen
Inleiding
Op 29 juni 2021 beslist de gemeenteraad over een nieuw plan om de kwakkelende middenstand te helpen. Kern van het verhaal is het compacter maken van het winkelcentrum. Komt er in de praktijk op neer dat winkels met belastinggeld worden verhuisd van niet goed lopende straten naar met name de Langestraat.
Het vorige plan liep van 2013-2017 en werd “Versterking Binnenstad” genoemd. De gemeente (lees: voormalige wethouder Laura Broekhuizen) heeft zich in die jaren voortdurend op de borst geslagen dat dankzij haar inspanningen de Winschoter binnenstad enorm opgeknapt zou zijn. Het programma kende 3 hoofdpunten:
– Vastgoed en gebiedsontwikkeling
– Openbare ruimte en aankleding
– Marketing en ondernemerschap.
In die periode zou een bedrag van 26 miljoen in allerlei projecten zijn geïnvesteerd. Tabel 1 laat het overzicht zien.
| Nr | Onderwerp | Bedrag |
|---|---|---|
| 1 | Reconstructie Oldambtplein e.o. | 2.400.000 |
| 2 | Reconstructie Venne, Liefkenshoek, Stationsgebied, Gassingel | 6.965.000 |
| 3 | Aankoop vastgoed | 5.900.000 |
| 4 | Stimuleringsverordening (opknappen/verhuizen winkels) | 700.000 |
| 5 | Aankleding openbare ruimte | 273.000 |
| 6 | Bewegwijzering | 50.000 |
| 7 | Marketing en communicatie | 298.210 |
| 8 | Kosten Infopunt | 67.470 |
| 9 | Aanleg Wifi binnenstad | 34.000 |
| 10 | Project Winschoten 24 | 110.000 |
| 11 | Projectleiding extern | 80.000 |
| 12 | Programmaregie | 227.000 |
| 13 | Programmasecretariaat | 147.820 |
| 14 | Diverse investeringen van de gemeente | 4.700.000 |
| --------------- | ||
| Totaal (bedragen in miljoenen euro's) | 21.952.500 |
Tabel 1 - Overzicht investering 26 miljoen - (bron: mail gemeente 5-12-2017)
Maar de gemeente heeft het steeds over 26 miljoen. Hierboven staat “slechts” 21,9 miljoen. De rest van het bedrag, ruim 4 miljoen, is een schatting van de gemeente over wat bedrijven/pandeigenaren zouden hebben geïnvesteerd. De gemeente kan dat echter niet onderbouwen.
Het is dan ook niet realistisch. Volgens het in opdracht van de gemeente gehouden vitaliteitsonderzoek van GertJan van ’t Land in 2014 gaf slechts een kleine groep aan mee te willen werken aan de versterking van de binnenstad. [rapport, pagina 2, rood onderstreept].
De meeste posten in bovenstaande tabel spreken voor zich, maar wat is er nu concreet gedaan aan het versterken van het winkelbestand?
Versterken winkelbestand
Volgens onderzoeksbureau Broekhuis Rijs stond in 2012 ca 20% van het aantal vierkante meters (m2) winkelruimte in het Winschoter centrum leeg.
De gemeente hanteerde 2 methodes om dit probleem op te lossen.
A – Opkopen en slopen van panden
B – Gesubsidieerd verhuizen naar kerngebied en gevels verfraaien.
A – Opkopen en slopen van panden
De destijds verantwoordelijke wethouder (2014-2020), mevrouw Broekhuizen, leek geobsedeerd door het uit de markt halen van m2. Er is dan ook voor bijna 6 miljoen euro aan voornamelijk winkelpanden opgekocht.
Onderstaande tabel laat de wat grotere bedragen zien die zijn uitgegeven aan het ombouwen van winkels naar voornamelijk wonen of het domweg slopen van panden.
| Maatregelen | Doel | Kosten |
|---|---|---|
| Herontwikkeling Langestraat Noord | verbetering aansluiting/gevels | 175.000 |
| Langestraat 117 | Opknappen gevel | 60.000 |
| Blijhamsterstraat 5/5a en Torenstraat 29 | transformatie verpaupering | 300.000 |
| Blijhamstersterstraat 4-6 (Flint) | transformatie verpaupering | 150.000 |
| Torenstraat 5, 19, 23, 39 en 41 | transformatie detailhandel/verpaupering | 380.000 |
| Torenstraat 32 | aankoop+sloop | 180.000 |
| Torenstraat 33 (Chinees) in 2019 gesloopt | transformatie horeca | 30.000 |
| Torenstraat 38 (Meubelhuis onder flat) | transformatie detailhandel/verpaupering | 10.000 |
| Marktplein 8 | ombouw pand | 10.000 |
| Venne 170a | Opknappen gevel | 25.000 |
| Venne C1000 + stukje parkeerterrein | transformatie omgeving/detailhandel | 2.200.000 |
| Venne oude Aldi | transformatie omgeving/detailhandel | 520.000 |
| panden Vissersdijk (naast 't Rond) | transformatie omgeving/detailhandel | 1.500.000 |
| Locatie Mestemaker (achter Hema) | transformatie omgeving/detailhandel | 20.000 |
Tabel 2 - Overzicht belangrijkste aankopen vastgoed + ombouwsubsidies (bron: mail gemeente 23-01-2018)
Het grootste deel van het bedrag is uitgegeven aan de sloop van de C1000 + omgeving en de voormalige Aldi aan de Venne.
In 2015 schreef BOB al dat een deel van de opgekochte panden is afgebroken, maar gelukkig niet alles. De gemeente betaalde een 0,5 miljoen voor het oude pand van de Aldi aan de Venne en verkocht het vervolgens voor 0,25 miljoen aan kerkgemeenschap Immanuël. Die club heeft dus een zwaar gesubsidieerd pand gekregen. [Link BOB-artikel hier]
B – Gesubsidieerd verhuizen en gevels verfraaien (Stimuleringsverordening)
Met de 700.0000 euro van de pot Stimuleringsverordening zijn slechts 2 winkels gesubsidieerd verhuisd . Het gaat om een interieurzaak aan het eind van de Torenstraat naar het begin en een toko van de Torenstraat naar ’t Rond. (Toko bestaat helaas niet meer.)
De rest van het subsidiegeld is vooral uitgeven aan het verfraaien van winkelgevels. In de meeste gevallen gaat het om bedragen tot z’n 10.000 euro. Een uitzondering is een (voormalige) fietsenzaak die het absurde bedrag van 60.000 euro kreeg.
Verkeerde prioriteiten
Een belangrijk onderdeel van het opknappen van de binnenstad had de versterking van het winkelbestand moeten zijn. Edoch, bijna de helft deel van het geld is opgegaan aan de vernieuwing van riolering en bestrating op de Venne, Liefkenshoek, Stationsgebied en Gassingel (7 miljoen).
Daarnaast is maar liefst 2,4 miljoen in de rotonde Oldambtplein gestoken. Dat is samen 9,4 miljoen alleen voor stenen en riool.
Gebrek aan visie
Het beleid van de gemeente was nogal zwalkend. In 2014 werd de voormalige Aldi omgebouwd tot kerk waarmee 2200m2 uit de markt werd gehaald. In die periode waren er ook plannen voor een meubelboulevard en bouwmarkt aan de Beertsterweg achter de Formido. Wethouder Broekhuizen zei daarover het volgende: “Als nu ook het meubelboulevardplan achter de Formido niet doorgaat, scheelt dat ook een hoop m2”.
Dat was kolder, want die m2 bestonden alleen maar als plan.
In 2017 was de wethouder blijkbaar van mening veranderd. In het Dagblad van 16 mei meldde zij vol trots, dat een ontwikkelaar belangstelling had, voor jawel, het terrein aan de Beertsterweg. Dat is een draai van 180 graden t.o.v. de ideeën uit 2014.
Ook de sloop van de C1000 was een ernstige vergissing. [BOB-artikel – sloop C1000].
Leegstand vooral probleem pandeigenaar
Dat zogenaamd uit de markt halen van m2 met geld van de belastingbetaler is in mijn ogen een vreemde zaak.
Ja, veel winkelpanden staan al jaren leeg en in de meeste zal nooit weer een winkel worden gevestigd. Dat is pech voor de pandeigenaar, maar de economie is een dynamisch ding. Ooit was de Blijhamsterstraat een belangrijke winkelstraat, maar dat is al decennia voorbij. Dat proces is nu in de Torenstraat ook volop aan de gang. Diverse winkelpanden krijgen een nieuwe functie door ze om te bouwen tot woonruimte. Daar zijn ook subsidies voor beschikbaar. Leegstand in de uiteinden van winkelstraten is niet anders. Daar waar geen loop is van publiek, heeft een winkel (meestal) ook geen bestaansrecht.
Conclusie
Wat dit artikel wil laten zien, is dat overheidsbeleid weinig invloed heeft op het winkelbestand. Het is vooral verkwisting van belastinggeld. Jazeker, er zijn winkels omgebouwd tot woningen, zoals in de Torenstraat. Dat de gemeente daarvoor een verbouwingssubsidie beschikbaar stelt, is leuk meegenomen, maar zal voor de pandeigenaar geen doorslaggevend argument zijn.
De miljoenen die zijn gebruikt voor aankoop en sloop van diverse panden laten pijnlijk zien, dat er geen sprake is van samenhangend beleid of een visie hoe het er daarna uit moet zien. Het blijft beperkt tot de zoveelste stadstuin zoals in de Torenstraat.
Waarom geen woningbouw? Zorg voor een mooie gevelwand. Zorg voor eenheid in bebouwing. Dat is toch niet zo moeilijk. Nu is het een gatenkaas.
Het winkelcentrum zelf (de middenstand) is van die miljoenen niks wijzer geworden. Dat is niet zo verwonderlijk, want de gemeente luistert niet naar de ondernemers. Bij de start van het “Binnenstad Beter” plan in 2013 hebben winkeliers massaal geprotesteerd. [Dagblad artikel – kritiek besteding miljoenen]. Bij de sloop van de C1000 in 2015 waren er niet alleen veel protesten, maar spanden boze ondernemers ook nog een kort geding aan tegen de gemeente. Die deed alsof ze luisterde, maar hield de actievoerders ronduit voor de gek [BOB-artikel sloop C1000 hier]. In 2017 kwam de gemeente met een nieuw bestemmingsplan voor het centrum. Dat leverde veel boze reacties op, maar de gemeente was doof [Dagblad artikel – kritiek bestemmingplan centrum] en [Dagblad artikel – brandbrief bezorgde ondernemers ].
Ben benieuwd of de middenstand nog enig vertrouwen in de gemeente heeft.
Binnenkort beslist de gemeenteraad over nieuw plan voor het opknappen van het winkelcentrum. Daar moeten wederom miljoenen voor op tafel komen. Gezien dit verhaal lijkt het vooral weggooien van belastinggeld.
Suggestie – Verhuizen Jumbo en Aldi naar oude Sint Lucas
Allerlei adviesbureaus die de gemeente inhuurt, geven duidelijk aan hoe belangrijk een supermarkt voor een winkelgebied is. “Gewone” winkels verhuizen alleen is niet voldoende. Er moet een “trekker” dichtbij zijn. Het beleid van de gemeente Oldambt om van het Oldambtplein-gebied een sterke trekker te maken voor het noordelijk deel van de Langestraat d.m.v. het Cultuurhuis is een faliekante mislukking geworden.
De plek waar de Jumbo en Aldi zitten met die rare parkeerplaats aan de achterkant waarbij je om de Klinker heen moet rijden, is tamelijk onlogisch. Achteraf hadden de ingangen van de winkels aan de Stikkerlaan gesitueerd moeten worden met de parkeerplaats op de Blaauwlokatie.
Nog logischer zou zijn om beide supermarkten op de begane grond van het ziekenhuis een plek te geven (met eventueel in de kelder een parkeergarage). Dan heb je een trekker voor met name het noordelijke deel van de Langestraat. Is ook gelijk compensatie voor het verdwijnen van parkeerruimte vanwege de bouw van het nieuwe gemeentehuis. De rest van het oude ziekenhuis kan omgebouwd worden tot appartementen (niet voor jongeren).
Proberen Albert Heijn te laten verhuizen naar het ziekenhuis is een dom plan. Het Postilterrein waar AH nu zit, loopt als een tierelier. Daar moet je vooral van afblijven.
En jawel, in het nieuwe gemeenteplan voor het opknappen van het centrum wordt ook ’t Rond genoemd. Ik roep al jaren dat die plek uiterst geschikt is als gemeentehuis. Maar mijn stem is niet zo luid als die van anderen (hoi Cor Boerma). De aanpassing kost een fractie van de huidige nieuwbouw.
Op de A1-locatie (naast de Hema) kan dan eindelijk een mooie winkel of horecagelegenheid met terras worden gebouwd. Een gemeentekantoor heeft daar helemaal niks te zoeken.
Aanvulling
Na stevige kritiek van de middenstand en diverse politieke partijen is in de raadsvergadering van 29 juni 2021 besloten om de nieuwe detailhandelvisie door te schuiven naar het najaar en dan met een aangepaste versie te komen.
In 2002 vonden CDA, PvdA en VVD van de gemeente Winschoten het een goed idee om de afdeling groen onder te brengen in een aparte, geprivatiseerde organisatie. Met name wethouder Janine Plugge-Roelfsema (PvdA) maakte zich daar nogal sterk voor. De nieuwe organisatie werd Publiq genoemd en ondergebracht bij Essent. In 2006 verkocht Essent Publiq al weer en wel aan Synergon. Na fraude en forse verliezen wilde Synergon wel van Publiq af. Het resultaat is bekend. De Oldambtster belastingbetalers mochten voor de miljoenen verliezen opdraaien.
