Waarom de politiek anders denkt dan de burger (2018)

Vooraf
Dit artikel is voor het eerst in 2015 geplaatst. In maart 2018 is een nieuwe gemeenteraad gekozen. Vandaar dat het artikel is aangepast. De oude versie staat [hier].

 

Waarom de raad anders denkt dan de gewone burger
De gemeenteraad zou een afspiegeling van de maatschappij moeten zijn wil zij de belangen van de burgers goed vertegenwoordigen, maar helaas is dat hier (en in de meeste andere gemeenten) niet het geval. Onderstaande tabel laat pijnlijk zien waar het mis gaat. Bijna de helft (46%) van de raadsleden werkt bij de overheid of bij een semi-overheidsbedrijf als de gezondheidszorg. In de echte maatschappij is dat ca 12%. Slechts (30%) is werkzaam in het bedrijfsleven.
Voor 2 van de 4 wethouders en de (oude en nieuwe) burgemeester geldt hetzelfde. Altijd werkzaam geweest bij de overheid of semi-overheid. Nog nooit in een echt bedrijf gewerkt.

Waarom is dat zo belangrijk? Het bedrijfsleven moet zelf de broek ophouden. Betekent concreet tegen zo laag mogelijk kosten en door efficiënt te werken geld verdienen. De inkomsten van gemeenten zijn voor een groot deel afhankelijk van belastinggeld. Geld tekort? Geen probleem, gewoon de belasting verhogen. Dat is een heel andere manier van denken. Daarnaast worden politieke beslissingen nogal eens genomen op basis van idealisme. En dat is niet altijd de voordeligste oplossing. Een gemeente hoort in mijn ogen het geld van haar burgers zo goed mogelijk te besteden. Daar hoort geen politiek hobbyisme bij.

Hier het overzicht van de raad sinds maart 2018

Pensioen/
uitkering
OverheidSemi-overheidDiversenBedrijfsleven
CDA2
CU1
D661
GB12
OA1
PvdA31
PvhN111
SP1111
VCP12
VVD1,51,5
Totaal46,5527,5
Percentage16%26%20%8%30%
Tabel 1 – Inkomsten raadsleden naast raadswerk

En hier de tabel met burgemeester en wethouders.

PartijPensioen/
uitkering
Semi-overheidBedrijfsleven
PvdA (Broekhuizen)-1-
PvhN (Boon)-1-
SP (Swagerman)--1
VVD (Wünker)--1
GroenLinks (burgemeester Sikkema)-1-
Tabel 2 – Burgemeester en wethouders voormalige beroepssector

Aantrekkelijker maken van raadswerk
Partijen zouden moeten zorgen voor een evenwichtige opbouw van hun kandidatenlijst. Dat is niet gemakkelijk, want een raadslid moet niet alleen brede interesses hebben, maar ook over flink wat tijd beschikken. Daar kun je als partij iets aan doen door er voor te zorgen dat raadsleden zo efficiënt mogelijk werken. Bijvoorbeeld door iemand niet een 100-pagina’s tellend rapport te laten doorlezen, maar alleen een samenvatting van enkele pagina’s met voor- en nadelen.

Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld een ambtelijk advies.
Dat advies moet in heldere taal geschreven zijn, dus niet in formele, ambtelijke volzinnen. Ook weer maximaal een paar A4’tjes en vervolgens de voor- en nadelen. Bij belangrijke zaken zou een onafhankelijke rekenkamer een second opinion kunnen uitbrengen.

En wat is er overigens op tegen om de burger zelf te laten stemmen over de maandelijkse beslissingen die de raadsleden nemen? Technisch gezien is het niet moeilijk om de burger aan de hand van z’n Sofi-nummer digitaal te laten stemmen. Komt al in de buurt van mijn ideaal waarbij de raad alleen nog een advies geeft en ik als burger zelf wel of niet akkoord ga.
 

Kloof
In de media duiken regelmatig verhalen op over de kloof tussen politiek en burger. Hieronder wordt verstaan dat politici heel andere ideeën hebben dan hun kiezers. Beslissingen komen soms op een dubieuze, niet transparante wijze tot stand. De politiek is vaak verweven met lobbyclubs en de journalistiek. Een prachtig voorbeeld hoe een dergelijk systeem in z’n werk gaat, staat beschreven in het boek “Je hebt het niet van mij, maar…” van Joris Luyendijk. Weliswaar gaat dat boek over de landelijke politiek, maar er is geen reden om aan te nemen dat het op kleinere schaal niet net zo gaat bij gemeenten.
 

Vergoedingen (in 2019)
Een raadslid ontvangt maandelijks een vergoeding van ca bruto € 990,-. Daarnaast is er nog een kleine tegemoetkoming in de ziektekosten.

Commissieleden krijgen geen maandelijkse vergoeding, maar ontvangen per vergadering een bedrag van ca € 82,- (bruto).

Het salaris van de burgemeester bedraagt bruto ca € 8400,- (36 uur).

Het wethoudersalaris is ca € 6700,- bruto op basis van een 36-urige werkweek. In de gemeente Oldambt werken de wethouders niet fulltime en is het salaris daar op aangepast.

Nieuwolda en Wagenborgen aan het biogas

1 – Inleiding
In een vlaag van verstandsverbijstering heeft de landelijke overheid besloten dat uiterlijk in 2050 alle huizen van het aardgas afgekoppeld moeten zijn.
Ongeveer halverwege, in 2030, zouden 2 miljoen huizen al geen aansluiting meer mogen hebben. Het is wederom een overheidsplan wat niet door realisme, maar door blind idealisme wordt gedreven. Er is in de wereld nog voor honderden jaren gas. [bron TU Delft] en [bron Wikpedia].

Er is dan ook geen enkele reden om op zo’n korte termijn over te schakelen naar andere energiebronnen. De belangrijkste reden daarvoor is het ontbreken van goede alternatieven. De landen om ons heen (Duitsland, België) zijn nota bene hun gasnet aan het uitbreiden.
Dat is begrijpelijk, want aardgas is een schone, efficiënte brandstof. Het Groninger gasveld moet uiteraard worden afgebouwd gezien de aardbevingen. Landen als Rusland en Noorwegen zullen echter graag hun gas aan ons verkopen. Daarnaast zitten er nog grote gasvelden onder de Noordzee.

Minstens zo interessant is vloeibaar aardgas (LNG). In Rotterdam zit een overslaghaven voor LNG, genaamd Gate Terminal [link hier], waar de LNG per tanker wordt aangevoerd en opgeslagen. De terminal dekt inmiddels 33% van het Nederlands gasverbruik!

Onderstaande grafiek laat duidelijk zien dat de afbouw van Slochteren heeft geleid tot een flinke stijging van importgas, waaronder LNG.

Tot zover deze algemene inleiding. Aan het einde van dit artikel staat nog meer algemene aanvullende informatie.


2 – Biogas
Maar goed, de gemeente Oldambt wil graag voorop lopen en heeft onderzoeker Gert Jan van ’t Land een uitvoeringsplan laten schrijven waarin wordt beschreven hoe in Nieuwolda en Wagenborgen (gemeente Delfzijl) alle woningen van het aardgas kunnen worden afgehaald. (Van ’t Land heeft vaker voor de gemeente Oldambt rapporten opgesteld, o.a. over betaald parkeren.)
Het aardgas wordt hierbij vervangen door biogas. Daardoor hoeven de reeds aanwezige gasketels en kachels niet te worden vervangen. Daarnaast worden de bestaande woningen (extra) geïsoleerd om het gasverbruik zo laag mogelijk te houden.

Mestvergister Nieuwolda (Foto Steven Radersma – RTV-Noord)

De belangrijkste reden om voor Nieuwolda en Wagenborgen te kiezen, is de aanwezigheid van een biovergister. Een biovergister haalt gas uit een mengsel van mest en organische afval zoals gras, graan en mais. Vandaar de naam biogas of groengas. De vergister in Nieuwolda levert nu via omzetting van het gas (gesubsidieerde) elektriciteit. Om biogas gelijkwaardig aan het “Slochterengas” te maken, moet het worden gemengd met waterstof wat geleverd wordt door een bedrijf in Delfzijl.

Meer informatie over biovergisting hier.


3 – Beschikbaarheid biogas
Het idee om aardgas te vervangen door biogas klinkt sympathiek. Er is echter 1 groot probleem. In de winter kan de biovergister onvoldoende gas leveren voor het aantal aan te sluiten woningen. Dat geven de plannenmakers zelf ook al aan. Dat zou dan opgelost moeten worden met bijverwarming in de vorm van infrarood panelen (elektrisch), elektrische CV, pellets of hout.

Dat is al discutabel, maar wat de plannenmakers vergeten, is dat als er te weinig gas is door de grote vraag, de gasdruk zakt en een gaskachel of CV automatisch uitschakelt. Gas is niet te vergelijken met een waterkraan waar altijd wel water blijft stromen ook al is de druk heel laag. Een gasketel gaat niet minder branden, maar schakelt uit veiligheidsoogpunt automatisch af.

Voorafgaand aan het schrijven van dit artikel heb ik de plannenmakers een aantal vragen gesteld. Eén van die vragen was hoe vaak de biovergister de afgelopen jaren niet beschikbaar was vanwege een storing. Daar had men niet naar gevraagd!


4 – Organisatorische opzet via dorpscoöperatie
De plannenmakers vinden dat iedereen, ongeacht het inkomen, (vrijwillig) mee moet kunnen doen. De kosten voor energie zouden niet mogen stijgen (woonlastenneutraal). Daartoe wordt een lokaal gasbedrijf opgericht in de vorm van een coöperatie.
Maar dat gaat de plannenmakers niet ver genoeg. De coöperatie zou het kloppend hart van beide dorpen moeten worden en niet alleen biogas verkopen, maar ook via abonnementen isolatiemateriaal en apparatuur.


5 – Hoofd- en bijzaken
Het uitvoeringsplan leest als het PR-verhaal van een politieke partij.

Het concentreert zich niet op de kern, namelijk een alternatief voor aardgas, maar haalt er allerlei andere zaken bij, zoals leefbaarheid, aanleg glasvezel, steunstee en zelfs de bouw van tiny houses op het terrein van voormalig psychiatrisch centrum Groot-Bronswijk. Een tiny house is een soort kippenhok voor 1 à 2 volwassen mensen die geestelijk op een bepaald nivo functionen. Wat dat aangaat, is de lokatie nog niet zo gek gekozen.

Alles zou moeten draaien om de dorpscoöperatie waarin bewoners, ondernemers, woningcorporatie, gemeenten en gasnetbeheerder zouden samenwerken. Het klinkt een beetje commune-achtig.

Hoe het bestuur van de dorpscoöperatie er uit zou moeten zien, weet men nog niet. Het ligt voor de hand dat de eigen inwoners er zitting in zullen hebben, maar als die moeten oordelen over de abonnementen (subsidieaanvragen) van dorpsgenoten lijkt me dat uit privacy-oogpunt niet zo prettig.

Dat het een leerproject voor de gemeenten Delfzijl en Oldambt kan worden, vinden de plannenmakers helemaal geweldig. Waarom? Gas is een nutsvoorziening, die niet gebonden is aan een gemeente. Wanneer ambtelijke bemoeienis van 2 gemeenten nodig is bij het oprichten van een gasbedrijf welke slechts in 2 verschillende gemeentes actief is, leidt dat alleen maar tot tijdverspilling.

De plannenmakers zweven helemaal op een wolk als zij de begrippen “circulair” en “coöperatief” introduceren. De winst die het lokale gasbedrijf maakt, zou moeten worden teruggegeven aan de bewoners om hun woning te verbeteren en aan het versterken van het biogasbedrijf. Dat is in wezen een koekje van eigen deeg. Als het gasbedrijf zoveel winst zou maken, dat het teruggegeven wordt, is het misschien handiger om de prijs te verlagen. De plannenmakers lijken echter van plan te zijn om die “winst” aan woningeigenaren te geven, die niet voldoende centjes hebben om hun woning voldoende te isoleren.

Hier een citaat uit het plan:

“Hoe zorgen we er voor dat elk huishouden en ieder bedrijf in Nieuwolda en Wagenborgen mee kan doen?

Met circulaire uitgangspunten stimuleren we een zo klein mogelijk economisch systeem waarin het geld van de energierekening lokaal wordt ingezet voor woningverbetering en groengas.

Coöperatief betekent: op samenwerking gericht. Samenwerking tussen bewoners, ondernemers, woningcorporatie, gemeenten, netbeheerder, etc. Daardoor zijn we in staat de lusten en lasten van de energietransitie in de grensoverschrijdende samenwerking van deze dorpen te verdelen.”


6 – Wat kost dat nou?
Om Nieuwolda en Wagenborgen aan het biogas te krijgen, is een investering van ca € 14 miljoen nodig. De landelijke overheid heeft inmiddels € 4,8 miljoen aan subsidie toegezegd.
Daarnaast moet € 3 miljoen door bedrijven/organisaties (niet-woningen) worden opgehoest. Zij moeten zelf alle kosten betalen. Blijft dus een bedrag over van € 6 miljoen euro die door de woningeigenaren samen moet worden geïnvesteerd.

De gemiddelde kosten per woning (volgens het plan) zijn als volgt.

Eenmalige uitgavenInkomsten
Isolatie woning € 7.250Energiebesparing€ 5.256
Aanschaf bijverwarming€ 1.500Subsidie€ 3.959
Aanleg gasleiding vanaf biovergister € 465
------------------------
Totaal€ 9.215Totaal€ 9.215
Tabel 1 - investeringsprognose per woning

 

6-1 Toelichting uitgaven
Bij de uitgaven gaat het uitsluitend om éénmalige kosten.
Isoleren hoeft immers maar 1x en de aanschaf van lokale bijverwarming in de vorm van bijv een pelletkachel, houtkachel of infrarood verwarmingspanelen doe je ook maar 1x keer. Dit is bedoeld als bijverwarming in het geval de biovergister onvoldoende gas kan leveren.
De gasleiding vanaf de biovergister levert het biogas aan het netwerk in beide dorpen. Opgeteld bedraagt de gemiddelde investering per woning € 9.215.

6-2 Toelichting inkomsten
De éénmalige investering van € 9.215 wordt op 2 manieren gefinancierd. Allereerst met een éénmalige subsidie van € 3.959. Het restende bedrag van € 5.256 mag door de woningeigenaar over een periode van 15 jaar worden afbetaald. Dankzij isolatie zou zoveel moeten worden bespaard, dat die besparing als aflossingsbedrag kan fungeren. Volgens de plannenmakers zouden de energiekosten niet mogen stijgen. Die worden echter vooral bepaald door de prijs van het biogas en dat is afhankelijk van de exploitatiekosten van de biovergister. Van deze opzet geven de plannenmakers echter geen onderbouwing.

6-3 Exploitatie biogas
Het plan is niet helder over het aankopen van de huidige biovergister. Als dat wel de bedoeling is, ontstaat helemaal een gevaarlijke situatie. De inwoners zijn dan in alle opzichten verbonden met de biovergister. Er zal af en toe personeel nodig zijn om de zaak draaiende te houden. Gezien de technische kennis die nodig is, zal de zaak dan ook gerund moeten worden door betaalde krachten. Dat gaat niet met vrijwilligers.

Er wordt geen exploitatieopzet in het plan genoemd. Het enige wat berekend kan worden, is de te verwachten omzet. Per jaar moet 1,92 miljoen m3 biogas geleverd worden. Uitgaande van de huidige gasprijs is dat een bruto omzet van Eu 0,58 * 1,92 = 1,1 miljoen euro (excl. BTW). Daaruit moeten de financiering, afschrijving, onderhoudskosten, personeel, brandstof (afval) worden betaald.

6-4 Extra kosten
Dankzij isolatie zou de besparing op gasverbruik ca 25% bedragen. Het gemiddelde gasverbruik van een woning in Nieuwolda/Wagenborgen is nu ca 2100m3. Uitgaande van de huidige gasprijs (€ 0,70, incl BTW) bespaart dat per jaar ca 2100*0,25*0,7 = 367 euro. Bovenstaande aflossing van € 5256 zou dan in 5256/367 = 14 jaar terugverdiend zijn. Dat klinkt mooi.

Volgens de plannenmakers zou in koude periodes moeten worden bijgestookt met een hout- of pelletkachel. Of zelfs elektrische verwarming. Dat kost ook geld. Een flink deel van die besparing zou wel eens op kunnen gaan aan extra verwarmingskosten.

Ook spreken de plannenmakers over waardestijging van de woning door de isolatiemaatregelen. Daar wordt de gemeente blij van, want dan kan de OZB omhoog. Kortom, de (energie) kosten gaan wel degelijk omhoog.

 


7 – Zwakke punten
Zoals het verhaal hierboven laat zien, is er vooral sprake van wishful thinking. Allerlei belangrijke zaken zijn niet goed uitgezocht. Naast de afhankelijkheid van 1 biovergister met onvoldoende capaciteit is het andere grote, zwakke punt de financiering. Er wordt gesproken over een “dorpsmodel” en abonnementsvorm. Volgens de plannenmakers zou het op die manier niet nodig zijn dat huiseigenaren/bewoners zelf een lening afsluiten om de kosten te financieren. Dat is flauw, want het gebeurt wel degelijk. alleen heet het geen lening, maar een abonnement. Die wordt afgesloten bij de dorpscoöperatie. En die leent het van de bank waar gemeenten ook hun geld lenen. Het geld wat men zou besparen met de isolatie van de woning wordt nu gebruikt voor het aflossen van de lening, pardon abonnement.
Maar eigenlijk is het niks anders dan je woning op afbetaling verbeteren.
Abonnement klinkt mooi, maar het is niets anders dan een afbetalingsregeling met het geld wat anders aan energie zou worden uitgegeven.
Een abonnement op een tijdschrift kun je opzeggen, maar dat geldt niet voor het in je huis aangebrachte isolatiemateriaal. Hoe dat praktisch vorm moet worden gegeven, weten de plannenmakers nog niet.


8 – Suggesties/conclusies
Het idee om aardgas te vervangen door biogas is sympathiek. Het plan echter niet. Dat rammelt aan alle kanten.

Het belangrijkste punt is dat de capaciteit van de biovergister onvoldoende is voor koude periodes. Dat is op te lossen door de capaciteit te verhogen of minder woningen aan te sluiten. Bijvoorbeeld Nieuwolda of Wagenborgen, maar niet beide.
Dan is ook bijverwarming in koude periodes met pelletkachels of elektrische bijverwarming niet nodig. De overcapaciteit aan biogas kan worden gebruikt voor de opwekking van elektriciteit.

Wees eerlijk en helder in je woordkeuze. Noem het aflossen van een investering via besparing op de energielasten gewoon aflossen ipv een abonnement.

Hou de opzet simpel als je lokaal gas wilt produceren. Noem dat een lokaal gasbedrijf met wat personeelsleden ipv een dorpscoöperatie met (vermoedelijk) vrijwilligers. En kom met een goed onderbouwde exploitatieopzet.

Energie is niet iets lokaals. We hebben in NL een ongelofelijk stabiel aardgasnetwerk, omdat het een groot landelijk netwerk is. Als er meer gas nodig, is dat geen probleem. Het kleinschalig gasbedrijf in Nieuwolda/Wagenborgen kan in de huidige opzet ’s winters niet eens de pieken leveren. Dat is geen goed uitgangspunt. Pak de zaken regionaler aan. Dat is ook nog eens goedkoper.

En is het werkelijk de bedoeling om de biovergister te kopen en te exploiteren? Als dat zo is, ontstaat helemaal een gevaarlijke situatie. De inwoners zijn dat in alle opzichten verbonden met de biovergister.

Eigenlijk is het opzetten van een energiecoöperatie geen gemeentelijke taak. De landelijke overheid bedenkt een onzinnig plan. Laat zij dan ook zorgen voor oplossingen. Het is mooi, dat de gemeente probeert te helpen, maar het zou beter zijn om dat juist niet te doen en op die manier het overheidsplan te traineren, zodat we in afwachting van zinnige alternatieven door gaan met gas wat bijv uit Rusland of Noorwegen wordt geïmporteerd.

Het zou nog beter zijn als de burgers in het hele land (en gemeenten) op geen enkele wijze aan de omschakeling van aardgas mee zouden werken. Het is financieel niet op te brengen. Wanneer niemand meewerkt, kan het plan ook niet uitgevoerd worden. Noem het voor mijn part burgerlijke ongehoorzaamheid, maar er zijn grenzen aan wat de overheid de burger kan opdringen.

Gezien de vele onduidelijkheden lijkt het voorlopig niet verstandig om aan het project mee te doen. Er zal eerst een duidelijke opzet moeten komen hoe het lokale gasbedrijf wordt opgezet en vooral een goede financiële onderbouwing.

Wat dat betreft zullen we nog decennialang afhankelijk zijn van de bestaande, grote energiecentrales die zeer waarschijnlijk op geïmporteerd gas zullen draaien. In laboratoria wordt druk geëxperimenteerd met alternatieve brandstoffen als thorium en kernfusie. Dat laatste moet niet verward worden met de huidige kerncentrales die werken op basis van kernsplitsing. Dat heeft als bijproduct hoogradioactief afval. Bij kernfusie ontstaat geen hoogradioactief afval.

===========================================================================================================

Extra’s
Dan nog wat algemene opmerkingen over het klimaat en de paniekverhalen die regelmatig in de media opduiken. Hoort hier niet helemaal in thuis, maar ik erger me mateloos aan de doemverhalen over de klimaatverandering.


CO2
Een vaak gebruikt argument om over te stappen op alternatieve energiebronnen is de uitstoot van CO2, want dat zou immers voor de opwarming van de aarde zorgen. Dat is een tamelijk dubieus argument. Heeft u enig idee hoeveel CO2 de atmosfeer bevat? Het gaat om 0,038%. Dat is dus vrijwel niks [bron: Wikipedia].
Zelfs als de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer zou verdubbelen, is het nog steeds niks.

Het is dan ook niet erg realistisch om er van uit te gaan dat de CO2 van invloed zou zijn op de opwarming van de aarde. Sterker nog, er is sprake van een omgekeerde situatie. Namelijk dat het CO2 gehalte is gestegen door de opwarming. Dat is een heel ander uitgangspunt. In de media leest u daar vrijwel niks over. Er kan over dit onderwerp niet meer op wetenschappelijke wijze worden gediscussieerd. De aanhangers van de opwarmingstheorie verketteren iedereen die daar vraagtekens bij zet.
Een mooi voorbeeld is documentairemaker Marijn Poels met de film “The Uncertainty Has Settled”.

In het verleden is het CO-2 gehalte meerdere keren hoger geweest dan nu. Toen was er geen industrie of verbranding van fossiele brandstoffen. Een flinke vulkaanuitbarsting zorgt (tijdelijk) voor meer CO2 dan de uitstoot van de hele mensheid.

Om in 2050 alle woningen van het aardgas te halen, is volgens schattingen van het Instituut voor de bouwnijverheid 200 miljard euro nodig. Om ook bedrijven los te koppelen, is nog eens 300 miljard nodig. Daarmee wordt bereikt dat de NL CO2-uitstoot uiteindelijk met 7% wordt verlaagd. Dat zet geen zoden aan de dijk en is een waanzinnige geldverspilling.

Wie dat zou moeten betalen, is niet duidelijk. De kosten per woning zouden kunnen oplopen tot wel 25.000 euro [bron: Vereniging Eigen Huis]. De gemiddelde huiseigenaar heeft zo’n bedrag echt niet op de bank staan. “Ja, dan zou de hypotheek maar verhoogd moeten worden” was 1 van de suggesties.


Temperatuur en zeespiegel
De temperatuur is geen constante. Het is een schommelbeweging. Het is een complex systeem dat afhankelijk is van allerlei factoren. Met name de verschillende cycli van de zon hebben een enorm grote invloed. Hoe het precies werkt, is in de wetenschap nog niet bekend. Dat blijkt ook uit de modellen die zijn gemaakt om de temperatuur te voorspellen. Die werken alleen voor de temperatuurwijzigingen van de afgelopen tientallen jaren.

Het schommelen van de temperatuur blijkt bijvoorbeeld uit het feit, dat het in de middeleeuwen zo warm was in Midden-Nederland, dat er druiven werden verbouwd. Daarna volgde tussen 1600 en 1900 een zogenaamde kleine ijstijd, waarbij de gemiddelde temperatuur 1 a 2 graden lager was dan nu.

Wat betreft de stijging van de zeespiegel, dat is een proces wat al miljoenen jaren voortduurt. De Noordzee stijgt ieder jaar met ca 2mm. Het is nog maar 15.000 jaar geleden dat de huidige Noordzee helemaal niet bestond. Je kon vanuit Nederland over land naar Engeland lopen. Roepen dat de zeespiegel over 100 jaar met een paar meter zou zijn gestegen, is dan ook je reinste kolder, domme bangmakerij.


Opmerking over IPCC
Veel informatie over de opwarming van de aarde komt bij het IPCC vandaan. Dat is een onderdeel van de VN (Verenigde Naties). Een groep van ca 800 grotendeels gelijkgestemde personen/organisaties beoordeeld elkaars rapporten. Dat daardoor geen serieuze wetenschappelijke discussie ontstaat, zal duidelijk zijn.
Er is in de wetenschap namelijk helemaal geen overeenstemming over de opwarming van de aarde en als die er wel zou zijn wie of wat daar dan de oorzaak van is.

Wanneer naar het temperatuurverloop van de aarde wordt gekeken, blijkt dat er volgens het IPCC vanaf de jaren 70 plotseling een rare piek te zien is.

Figuur 1 – Temperatuurverandering laatste 2 miljoen jaar

Helemaal rechts in bovenstaande figuur loopt een stukje grafiek in oranje en rood. Dat deel is niet gemeten, maar berekend aan de hand van verschillende modellen van het IPCC. De RCP-getallen staan voor verschillende scenario’s. Volgens die scenario’s zou de mens verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de laatste 30-40 jaar.  Het is natuurlijk raar dat het IPCC de menselijke invloed niet aantoont op basis van metingen, maar op basis van klimaatmodellen.

Wanneer wel uitsluitend naar metingen wordt gekeken, geeft dat de volgende grafiek. Dat laat duidelijk zien, dat er niets bijzonders aan de hand is met het temperatuurgedrag van de aarde. Het zijn de schommelingen, zoals die al vele honderdduizenden jaren bestaan.

Figuur 2 – temperatuurverloop aarde

Meer info hier.

De atmosfeer bevat diverse gassen. Mensen die daar iets zinnigs over kunnen zeggen, moeten dan wel deskundig zijn op natuurkundig of chemisch gebied. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld Dr. Ir. Noor van Andel (2011 †, achtergrond hier) en Prof. Dr. Arthur Rörsch.

Noor van Andel heeft met het KNMI meerdere keren gesproken over de vermeende opwarming van de aarde. Hij schreef daarover het volgende:

Ik voer sinds september 2010 met medewerkers van het KNMI (op hun uitnodiging), die discussie, waar telkens weer blijkt dat het verschil in benadering moeilijk overbrugbaar is. Het gaat zo ver dat de KNMI-medewerkers de mijns inziens betrouwbare satelliet-metingen van uitgaande langgolvige straling van hoogtroposferisch watergehalte etc. gewoonweg ontkennen, c.q. niet geloven. In de IPCC-literatuur is het gewoon dat men die metingen probeert aan te passen zodat ze weer in de pas lopen met de uitkomst van hun klimaatmodellen. Ik heb in 50 jaar researchervaring geleerd mijn modellen aan de werkelijkheid aan te passen en niet andersom. Er komen steeds meer betrouwbare satelliet-metingen, die het tegendeel laten zien van wat volgens de klimaatmodellen zou moeten gebeuren. De reactie van de IPCC-kring auteurs is steeds, dat die metingen dus fout moeten zijn.


Elektrische auto’s en laadpalen
Volgens het klimaatakkoord van de overheid zouden in 2050 alle huizen geen aardgasaansluiting meer mogen hebben. Met als tussenstap dat in 2030 alvast 2 miljoen huizen aardgasloos moeten zijn en het aantal elektrische auto’s van 33.000 naar 3 miljoen moet zijn gestegen Hier een tabel met een paar kernpunten zoals de situatie nu is en er over 13 jaar uit zou moeten zien.

LaadpalenAuto's elektrisch
Nu aanwezig (stand 2017)33.00031.000
Streefaantal in 2030 1.800.0003.000.000
Per jaar installeren/verkopen
147.250 247.417
per dag (200 werkdagen) 736-
Tabel 2 - Te installeren laadpalen en te verkopen elektrische auto's de komende 13 jaar

Ter vergelijk. Nu rijden er in Nederland 8,5 miljoen auto’s rond die allemaal op een fossiele brandstof als benzine of diesel rijden.  Op jaarbasis worden er ca 400.000 nieuwe auto’s verkocht die nog steeds op benzine of diesel rijden.

Dat deze streefgetallen volkomen absurd zijn, hoef ik niet uit eens uit te leggen. Alleen al om deze auto’s te kunnen laden, zijn meerdere electriciteitscentrales nodig.

Het Klimaatakkoord is vastgesteld door de Klimaattafel. Bekende namen daarin zijn voorzitter Ed Nijpels (VVD) en Diederik Samson (PvdA). Nijpels was als commissaris betrokken bij het inmiddels failliete duurzame energiebedrijf Econcern. Onlangs heeft hij met andere bestuurders een miljoenenschikking getroffen om vervolging af te kopen. Samson wilde de gasprijs gigantisch verhogen om de energietransitiekosten te betalen. Ook vond hij dat huiseigenaren de hypotheek maar moesten verhogen als ze geen geld hadden voor aanpassingen aan hun woning. Dankzij het old-boys netwerk kunnen dit soort groezelige types blijkbaar bepalen welke kant de energietransitie opgaat.


Fabeltjeskrant
Het 20.00 uur journaal is voor veel mensen een belangrijke informatiebron. Qua objectiviteit valt er echter nog wel eens wat aan te merken op de berichtgeving.  Ik ga daar niet verder op in, omdat het buiten het kader van dit onderwerp valt, maar 1 onderwerp wil ik er toch uitlichten.

Onderdeel van het journaal is het weerbericht wat onder andere wordt gepresenteerd door Gerrit Hiemstra. Regelmatig roept de man hoe slecht het wel niet met het klimaat gesteld is en dat dat allemaal de schuld is van de opwarming van de aarde en u, “domme” burger, die maar doorgaat met het verstoken van fossiele energie waardoor het CO2 gehalte zou stijgen.
Mar gelukkig is er een oplossing. Meneer Hiemstra heeft samen met een partner een adviesbureau genaamd Weather Impact BV [link hier], dat advies geeft over wat u kunt doen tegen de opwarming. Het is duidelijk, dat hij er alle belang bij heeft om regelmatig te roepen hoe slecht het wel niet gaat met de aarde. Het is zoals dat zo mooi heet een “verdienmodel” voor hem. Oftewel hij verdient er geld aan. Dat geldt voor meer bedrijven en organisaties.

(In een eerdere versie van dit BOB-artikel stond een link naar een “zwartboek” over het 20.00 uur journaal. Die heb ik verwijderd, omdat de website waar het op staat te politiek werd.)


Tot slot
Op allerlei terreinen zoals energie en klimaat wordt heel veel onzin geschreven. Het is vaak gebaseerd op emotie i.p.v. wetenschappelijke argumenten. Wanneer u weer eens iets van een doemdenker in de media tegenkomt, google dan eens op de naam. De kans is groot dat er een verbondenheid met een politieke of gesubsidieerde instelling uitrolt.  Een zo mogelijk nog ernstiger probleem is het gebrek aan kritische journalisten. Geldt overigens voor meer onderwerpen. De grote media laten voornamelijk de doemdenkers aan het woord.

Gelukkig zijn er op het internet wel veel kritische verhalen te vinden. Ik kan u alleen maar aanraden om u in de argumenten van beide partijen te verdiepen en aan de hand daarvan uw eigen mening te bepalen. De uitkomst kon wel eens verrassend zijn.

Cultuurhuis “De Klinker” – bouw en exploitatie

Vooraf
Dit artikel was een jaar geleden al grotendeels klaar. Door allerlei oorzaken heeft het nogal wat tijd gekost om de puntjes op de i te zetten. In het artikel wordt o.a. kritiek geleverd op de onlangs overleden burgemeester Pieter Smit. Die kritiek heb ik niet weggehaald. Het zou een vorm van geschiedvervalsing zijn en misplaatste piëteit als na het overlijden van een bestuurder alle fouten worden verdoezeld.

 

Opbouw van dit artikel
Hoodstuk  1 van dit dossier gaat over hoe de keuze voor het huidige gebouw tot stand kwam en de bouwkosten. Maar een gebouw is geen doel op zich. Het is alleen maar een geordende verzameling stenen. Uiteindelijk gaat het er om wie wat doen in het gebouw en vooral wat dat per jaar kost. Dat is de exploitatie. Die wordt in hoofdstuk 2 van dit artikel behandeld. De overige delen gaan over het faillissement van Benus Bouw en wat kleinere zaken.


(foto: AtelierPro)

 1.1 – Het gebouw – Inleiding
Eén van de meest omstreden bouwprojecten van de afgelopen jaren was wel de nieuwe Klinker (in dit artikel Cultuurhuis genoemd). Het plan om de oude Klinker (en Muziekschool) af te breken, leidde tot massale protesten met als hoogtepunt een menselijke kring (hand-in-hand) rond de Klinker op 6 januari 2006 en bijna 13000 handtekeningen tegen de afbraak. Het heeft echter allemaal niet mogen baten. In haar oneindige wijsheid meende de gemeenteraad dat beide gebouwen moesten worden gesloopt. Tijdens de sloop werd de Klinker in brand gestoken waardoor het uiteindelijk met een fascinerend “show” van rook en vuur op waardige wijze afscheid nam van haar gebruikers en bezoekers.

(Toen de sloop in juli 2009 begon, was het definitieve ontwerp van het nieuwe gebouw nog niet eens klaar. Wel mochten de inwoners kiezen uit 2 voorlopige ontwerpen. Slechts 16% nam de moeite om een keuze te maken. Dat gemeenteraad had echter de grens op minimaal 20% gesteld en maakte nu zelf de keuze voor het huidige ontwerp.)

Ook op menselijk gebied vielen er “slachtoffers”. Alvorens de gemeenteraad op 20-10-2010 akkoord ging met het nieuwbouwplan, was er al zoveel onenigheid in de politiek geweest, dat diverse mensen moesten vertrekken, waaronder PvdA-wethouder Verheggen. Zijn opvolger was Hans Klopstra. Hij had o.a. als taak het Cultuurhuis er “door te drukken”. Hierbij een prachtig citaat met onzinnige argumenten die de man daarvoor gebruikte. (bron: DvhN_10-12-2009)

“Het economische hart van de gemeente Oldambt is het centrum van Winschoten. Middenstand, horeca en kantoren, het zijn de grootste werkgevers. Uit de wijde omgeving is de trek naar het centrum. Schrap je het Cultuurhuis op die plek, kun je het licht uitdraaien. Elk weldenkend mens zal moeten beseffen dat het Cultuurhuis, met daarin bibliotheek en centrum voor de kunst, onlosmakelijk met de ontwikkeling van het centrumplan Noord is verbonden. Realiseer je het niet, dan krijg je enorme financiële claims aan de broek. Het is niet te beschrijven hoeveel dat gaat kosten. Talloze miljoenen. Je moet als gemeente Oldambt toch allure en status houden?”

De wethouder, die het Cultuurhuis in zijn portefeuille had, was Bard Boon. In 2011 schreef hij een column op de website van zijn partij (toen nog GroenLinks, nu PvhN) waarin hij zich uiterst kritisch uitliet over de nieuwbouw.  Citaat:

Het Cultuurhuis is een prestigeproject voor een kleine vijf procent van de bevolking.  Als we bedenken dat een theater grotendeels in de avonduren open is, dan is het economisch voordeel voor de stad minimaal.

Meer over de column staat hier.

Ook de bouw liep niet van een leien dakje en heeft de Oldambtsters miljoenen extra gekost. In februari 2016 heeft de gemeente de bouw van het Cultuurhuis officieel afgesloten. De totale bouwkosten bedroegen op dat moment € 24,8 miljoen (begroot was € 19,48). Een overschrijding van € 5,32 miljoen oftewel 27%.

Ter lering heeft de gemeente Oldambt in 2016 zelf een rapport opgesteld over de bouw van het Cultuurhuis. Het is geschreven door de projectleider Dick te Winkel. Het rapport beschrijft (deels) wat er is misgegaan. Daarnaast wordt gesproken over de toekomst van het Cultuurhuis en de Tramwerkplaats.

Vier partijen (D66, OA, VCP, VVD) hebben echter gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar de gang van zaken rond de bouw. Uiteindelijk besloten de  coalitiepartijen SP, PvdA, PvhN en CDA en oppositiepartijen ChristenUnie en fractie Van der Wal, dat het eigen rapport van de gemeente voldoende was. Dat daarmee de indruk werd gewekt, dat de slager zijn eigen vlees keurt, was volgens SP-fractievoorzitter Martin Viel geen probleem. Sterker nog, hij vond dat een goede slager prima in staat is om zijn eigen vlees te keuren.
Het is te hopen, dat meneer Viel dit rapport ook leest en dan misschien begrijpt waarom een onafhankelijk verslag zo belangrijk is.

Los van de problemen tijdens het bouwen, lag er voorafgaand aan de bouw al een stapel kritische tot zeer kritische rapporten. Niemand heeft zich daar wat van aangetrokken. Ook de hierboven genoemde partijen niet. Het gebouw staat er nu en het is belangrijk om er voor te zorgen dat de bijdrage van de gemeente bij de exploitatie zo laag mogelijk blijft. Dat zal niet gemakkelijk zijn. Theatervoorstellingen kosten alleen maar geld. Betekent dat het geld op een andere manier verdiend moet worden. In de oude Klinker werd dat met de Manifestatiehal gedaan. In het Cultuurhuis ontbreekt zo’n ruimte. Even voor alle duidelijkheid. De manifestatiehal zorgde alleen maar voor een minder groot tekort. Er moest altijd dik geld bij. Wat betreft het Cultuurhuis staat of valt alles met de juiste man/vrouw aan het roer. Of Leo Hegge dat is, zal de tijd leren.


1.2 – Het gebouw – Welke variant?
In de aanloop naar het definitieve ontwerp zijn de plannen regelmatig bijgesteld. Met name de Evenementenhal vormde een heikel punt. Eerst geen Evenementenhal, dan weer wel en waar moest ie dan gebouwd worden?
Op 20 oktober 2010 besloot de gemeenteraad dat het Cultuurhuis in Winschoten zou worden gebouwd en een aparte evenementenhal in Scheemda in de oude, gerestaureerde strokartonfabriek de Toekomst.
Het verhaal over de evenementenhal is verder uitgewerkt in een apart hoofdstuk, nr 6.

(Cultuurhuis dwarsdoorsnede – bron: AtelierPro)

Van het Cultuurhuis zijn nogal wat varianten uitgewerkt. Aan alle versies hing een ander prijskaartje. Dat gold voor zowel de bouwkosten als de jaarlijkse gemeentelijke subsidie die nodig is om de zaak te laten draaien. Een Cultuurhuis kost altijd geld. Dat komt verderop in dit artikel bij de exploitatie aan de orde.

Tijdens de raadsvergadering stelde het college van B & W voor om de goedkoopste variant te kiezen (€ 20,16 miljoen ). Met deze variant zou t.o.v. van de Klinker € 158.000 worden bespaard op de jaarlijkse exploitatie. Ook zou met dat bedrag de Tramwerkplaats moeten worden gesubsidieerd. De raad dacht daar echter anders over. Door een wijzigingsvoorstel (amendement) van de PvdA werd alsnog de bibliotheek in het Cultuurhuis ondergebracht. Dat zat namelijk niet in het oorspronkelijke voorstel. Het geheel mocht maximaal € 21,46 miljoen kosten. Het geld dat ontbrak t.o.v. het oorspronkelijke voorstel moest dan maar worden geleend (volgens de PvdA).
Het gevolg van dit voorstel was wel, dat de subsidie voor de Tramwerkplaats werd geschrapt.

Een overzicht van alle varianten staat hier en de financiële gevolgen hier.

En wie waren de raadsleden die akkoord gingen met de bouw?

Voor: 21 stemmen

CDA
D66
GL
SP
PvdA

PvhN
VVD

Frans HuizingLuit EngelageCorrie Troost
Nelleke de Graaf-DrijversGer Klein*
Detty HofsteeKarel Kötz
Martin Viel,  Gerard StrikkerHiljan Flokstra
Lex GeesinkFeiko DanhuisGert EngelkensHenk van der LaanJans PalsWirma Siemens-KuipersOtto Schröder,
Jurrie Nieboer
Hiltsje RijlaarsdamHemmo BolhuisMartin Menger

Tegen: 2 stemmen

CU
VCP

Gert Jan Bolt
Engel Modderman

Afwezig: verantwoordelijke wethouder Bard Boon, Geert van der Wal (CDA), Anno Delhaas (VCP)

Opm: De namen waar een streep onder staat, zitten inmiddels niet meer in de gemeenteraad. Het grootste deel dus. Het bijzondere is, dat het vooral de voorstanders zijn.

*Ger Klein was destijds raadslid namens D66. Na een afwezigheid van enkele jaren is hij terug als raadslid van Gemeentebelangen Oldambt.


1.3 – Het gebouw – Bouwkosten Cultuurhuis 
Het geld voor de bouw kwam uit allerlei potjes.
Hier het overzicht met de oorspronkelijke begroting van 2010* en de werkelijke financiering in 2016.

begroot 2010werkelijk 2016
1 Bijdragen diverse organisaties
Muziekschool€ 250.000€ 250.000
Bibliotheek€ 300.000
2 Opbrengsten uit vastgoed
Verkoop bibliotheek€ 2.500.000
Opbrengst terrein Klinker/Muziekschool/voormalige garage Blaauw€ 2.500.000€ 2.500.000
3 Overheidsbijdragen
Bijdrage Bellingwedde, Reiderland en Scheemda€ 250.000
Diverse potjes gemeente Winschoten€ 2.000.000
Bijdrage uit verhoging OZB 5x 4%€ 500.000
Besparing sluiting Klinker 3 jaar subsidie € 500.000€ 1.500.000
----------------
Totaal gemeentelijke potjes€ 4.250.000€ 14.870.000
Opbrengst kavelverkoop Kloostervallei€ 1.500.000€ 1.500.000
Bijdrage uit gem. parkeerfonds€ 3.800.000€ 3.180.000
Diverse subsidiepotjes provinciaal/landelijk€ 2.750.000€ 2.500.000
4 Bijdrage uit exploitatie
Bijdrage kapitaalslasten exploitatie nieuwe cultuurhuis€ 1.500.000
5 Overige opbrengsten
Sponsorgelden/fondswerving€ 500.000
5 Lening€ 3.180.000
--------------------------------
€ 19.850.000€ 24.800.000
*Opm: dit is de dekking zoals die voor het oorspronkelijke plan bedoeld was in 2010 (bron: rapport Rekenkamer 2009 – pagina 9.) Die is in de loop der jaren regelmatig bijgesteld, maar voor dit artikel zondermeer bruikbaar. 1.3.1 – Financiering van de bouw
Begin 2016 ging de gemeenteraad akkoord met het afsluiten van de bouwperiode. In politieke taal heet dat “het vaststellen van de definitieve prognose”.  Op dat moment had het Cultuurhuis € 24,8 miljoen gekost. Ruim 3 miljoen meer dan begroot. Het document staat hier. Let wel, prognose, het kon dus nog iets oplopen.
Zo als bovenstaande tabel laat zien, is de uiteindelijke financiering t.o.v. de versie waarmee de raad op 20-10-2010 akkoord ging behoorlijk “aangepast”. Wat vooral opvalt, is dat post 3 “gemeentelijk potjes” is gestegen van 4,2 naar 14,8 miljoen! Blijkbaar is de gemeente er in geslaagd om in 6 jaar tijd 10 miljoen euro bij mekaar te sprokkelen voor de bouw van het Cultuurhuis.
Toch was dat niet voldoende, want het faillissement van bouwbedrijf Benus leidde tot een kostenverhoging van ruim 3 miljoen. Dat bedrag moest uiteindelijk geleend worden.

1.3.2. Toelichting kosten
Aangezien de verschillen tussen de begroting uit 2010 en de definitieve versie in 2016 zo groot zijn, is het de moeite waard om de diverse posten eens nader te bekijken. Ook omdat het laat zien hoe onrealistisch de begroting was opgesteld.

Verkoop bibliotheek (2,5 miljoen euro)
Post 2, de verkoop van de bibliotheek, moest maar liefst 2,5 miljoen euro opbrengen. Het bedrag was gebaseerd op de aanname van een makelaar i.p.v. een serieus taxatierapport. Het gebouw staat inmiddels al jaren te koop en wordt o.a. gebruikt door moskee “Samen Alsahaba”, Stichting Oud-Winschoten en het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt. Uit mailcorrespondentie met de gemeente die ik n.a.v. dit artikel heb gevoerd, blijkt dat de bieb in 2010 als dekking uit de begroting is geschrapt, omdat deze volgens het oorspronkelijke collegevoorstel niet zou verhuizen. Tijdens de raadsvergadering van 20-10-2010 werd alsnog besloten dat wel te doen. Daardoor kwam de bibliotheek weer in de verkoop. Vreemd genoeg is dat in geen enkel document terug te vinden.
Volgens het laatste plan wordt het gebouw zelfs gesloopt om ruimte te maken voor woningen. Wanneer de sloopkosten worden weggestreept tegen de kavelverkoop, zal het saldo waarschijnlijk nul euro zijn. In een ander artikel heb ik al eens suggesties gedaan over wat te doen met het gebouw.

Gemeentelijke bijdrage
Post 3 laat duidelijk zien, dat de uiteindelijke gemeentelijke bijdrage gigantisch gestegen is, van de begrootte ca 4 miljoen in 2009 naar bijna 15 miljoen. Dat bedrag bestaat deels uit spaarpotjes en een forse lening.

 Bijdrage Kloostervallei
Wat ik ronduit onbehoorlijk vind, is de waanzinnige bijdrage van de kavelkopers van de Kloostervallei.
De netto opbrengst van die kavels bedroeg maar liefst 1,5 miljoen euro. Erg zuur als je in de Kloostervallei 3 (met straten als Kloostergang, Refter, Brouwhuis) woont en een kavel hebt gekocht, waarop de gemeente bijna 100% winst heeft gemaakt. Koop je bijv. een kavel van € 100.000, steekt de gemeente daar doodleuk de helft (netto!) van in de zak. Hallo gemeenteraad, de gemeente is toch geen onderneming die gigantisch winst hoeft te maken. Deze bewoners hebben toch wel een gratis jaarkaart verdiend? [opbrengst Kloostervallei]

Bijdrage uit gemeentelijk parkeerfonds (3,18 miljoen euro)
Het parkeerterrein rond het Cultuurhuis/Aldi/Jumbo zou in 30 jaar minstens 3,1 miljoen moeten opbrengen. Dat bedrag zou worden gebruikt als bijdrage in de bouwkosten van het Cultuurhuis. Inmiddels is betaald parkeren afgeschaft. De gemeente heeft met de winkeliers/pand-eigenaren afgesproken dat zij de gemiste inkomsten van de gemeente compenseren. (Zie ook BOB-artikel “Gratis parkeren – gemeente naait ondernemers oor aan”). Die afspraak loopt tot 2019. Daarna ontstaat een probleem.

Bijdrage uit exploitatie
In het voorgaande stuk was al te zien hoe onzinnig het was dat de gemeente zich rijk rekende met de te verwachten parkeeropbrengsten voor de komende 30 jaar. Maar het kan nog gekker. Wat de gemeentelijke rekenmeesters bij post 4 als dekking durven te gebruiken, is onbegrijpelijk (bijdrage uit exploitatie van 1,5 miljoen euro). Waar is dat bedrag op gebaseerd? Wel, de begroting van het Cultuurhuis zou ca € 100.000 euro lager uitvallen dan de oude Klinker. Dat (theoretische) voordeel werd gebruikt om lening van 1,5 miljoen te financieren! Inmiddels is duidelijk dat de exploitatie helemaal niet lager is, maar juist hoger. Dat komt verderop aan de orde.

Lening
Post 6 laat een lening zien van 3,18 miljoen. Die was nodig toen de bouwer van het Cultuurhuis, Benus Bouw, failliet ging. De nieuwe aannemer, Rottinghuis, beweerde 3 miljoen extra nodig te hebben om het gebouw af te bouwen.


1.4 – Het gebouw – Kritische rapporten uit 2010
Op verzoek van toen nog de Winschoter gemeenteraad zijn voorafgaand aan de bouw meerdere rapporten opgesteld. Alle rapporten waren kritisch tot zeer kritisch. Zowel de Winschoter als Oldambtster gemeenteraad hebben zich daar echter niks van aangetrokken met alle gevolgen van dien.

Eén van de rapporten is opgesteld door de Ommelander Rekenkamer. Dat is een onafhankelijke organisatie die op verzoek van een gemeente onderzoek doet naar een bepaald project. Het in 2010 opgestelde rapport [link hier] keek naar de bouwkosten en de exploitatieopzet.
Over de bouwkosten wordt het volgende gezegd:

Citaat (pag 2)

Algemeen: dekking zeer risicovol
“Hier wordt een hypotheek op de toekomst getrokken met een hoog risicoprofiel tot gevolg. Uiteraard begrijpen wij, dat een dergelijk project niet kan zonder een zekere dosis ‘optimisme’ en dat langdurige investeringsprojecten zoals het cultuurhuis altijd de nodige onzekerheden met zich meebrengen. Doordat dit ‘optimisme’ echter voor veel onderdelen van het dekkingsplan gehanteerd is, ontstaat een zichzelf versterkend effect en dus een hoog risicoprofiel. De vraag kan gesteld worden of de gemeente Winschoten (nu Oldambt) zich met de realisatie van het cultuurhuis niet voor jaren ‘op slot’ zet en dat een fors deel van de beschikbare middelen op middellange en lange termijn nodig is voor de dekking van de investering en exploitatie.”

Die conclusie is helder en wordt nog eens bevestigd door de cijfers in dit artikel.
Een ander rapport, opgesteld door van Rob van Steen, behandelt uitsluitend de exploitatie. Dat komt in het volgende hoofdstuk aan de orde.


2.1 – Exploitatie – Argumenten tellen niet meer
Zoals hierboven omschreven, ging op 20-10-2010 de gemeenteraad akkoord met de bouw van het Cultuurhuis. Een gebouw is echter alleen maar een verzameling stenen. Uiteindelijk gaat het er om wie wat doen in het gebouw en vooral wat mag dat kosten. Dat is de exploitatie.
Bijna een jaar later, 13 juli 2011, werd de gemeenteraad geïnformeerd over de stand van zaken betreffende de bouw van het Cultuurhuis en kreeg zij het verzoek om akkoord te gaan met de exploitatieopzet en 500.000 euro beschikbaar te stellen voor de Toekomst in Scheemda als evenementenhal. Best wel vreemd dat eerst een gebouw wordt neergezet en dan pas nagedacht over de kosten van de exploitatie. Lijkt een beetje op het Forumplan in de stad Groningen.

Het voorstel was opgesteld door de wethouders Bé Zwiers (toen nog PvdA) en Bard Boon (toen nog GL, inmiddels beide PvhN). In het voorstel werd over de toekomstig exploitatie het volgende gezegd:

Adviesbureau Boer & Croon is gevraagd de door haar gepresenteerde scenario’s uit Februari 2011 verder uit te werken en te komen met een exploitatieberekening van het cultuurhuis. In eerste instantie werd er een exploitatieberekening gepresenteerd met een fors tekort. Vanwege de afwijkingen van eerdere rapportages is hierop een quick scan verricht door Bureau 4Advies, die een positiever beeld liet zien. Een herberekening van Boer & Croon bracht het tekort daarna terug naar Eu 138.000. Bureau 4Advies geeft aan dat het tekort zelfs kan worden omgezet in een overschot.

Dat is toch prachtig. Bureau 1 maakt een exploitatieopzet die je niet aanstaat. Dan huur je bureau 2 in, die met een resultaat komt wat je beter past. Vervolgens worden alle resultaten nog eens op een hoop gegooid met als uitkomst dat het Cultuurhuis zelfs winst zou kunnen maken. Dat was zeker naar de gemeenteraad toe alleen al een mooi argument om akkoord te gaan met het exploitatieplan.
Maar de beide wethouders hadden nog een troef achter de hand. Lees en huiver:

Oldambt is gelegen in een streek met veel groeiende economische bedrijvigheid. Groningen Seaports verwacht bijvoorbeeld de komende vijf jaar duízenden vaste banen te kunnen bieden. Daarmee wordt ook het cultuurhuis als positief vestigingscriterium t.b.v. inwoners Blauwestad, waarvoor de provincie 2 miljoen heeft toegezegd, bevestigd. Het Cultuurhuis kan verder zorgen voor een spin-off, kan een boost geven aan de cultuur in de gehele gemeente en zorgt ervoor dat Winschoten in deze tijden van krimp en economisch mindere tijden een aantrekkelijke, leefbare stad blijft; Daarmee kan Oldambt zich ook onderscheiden van overige gemeenten in de provincie. Het cultuurhuis levert bovendien nieuwe werkgelegenheid op waarbij ook perspectief is op inzet van werknemers van Synergon. En levert een belangrijke bijdrage aan de opwaardering van de binnenstad.

Wanneer je als wethouders zulke onzin opschrijft en de gemeenteraad daar ook nog eens mee akkoord gaat, laat je zien dat je werkelijk wereldvreemd bent en geef je jezelf een gigantische brevet van onvermogen.
En wat de exploitatie betreft, een cultuurhuis dat mogelijk winst maakt. Nog nooit in Nederland vertoont, komt dat zien, de gemeente Oldambt maakt het onmogelijke waar. Een bureau dat een dergelijk advies geeft (4Advies) neem je toch niet serieus meer. [Klik hier voor document. Doorbladeren naar pagina 4.] Helaas ging een meerderheid van de raad akkoord. Hier de namen.

Voor: 15 stemmen

CDA
D66
GL
SP
PvdA
VVD

Geert van der Wal, Corrie Troost
Johnny de Vos, Ger Klein*
Karel Kötz, Detty Hofstee
Gerard Strikker, Martin Viel
Henk van der Laan, Hilbert Flokstra, Gert Engelkens, Jans Pals, Lex Geesink
Martin Menger, Hiltsje Rijlaarsdam

Tegen: 8 stemmen

CDA
CU
PvdA
PvhN
VCP
VVD

Luit Engelage, Frans Huizing
Gert Jan Bolt
Wirma Siemens-Kuipers
Jurrie Nieboer
Engel Modderman, Anno Delhaas
Hemmo Bolhuis

Opm: De namen waar een streep onder staat, zitten inmiddels niet meer in de gemeenteraad.


2.2 Exploitatie – Meer subsidie i.p.v. minder
In 2016, 5 jaar later, maakte de raad zich zorgen over de exploitatie. Hoe is het mogelijk.

De oude Klinker kreeg per jaar zo’n € 582.000 subsidie. Dat bedrag was relatief laag, omdat de Manifestatiehal voor inkomsten zorgde. Het Cultuurhuis heeft geen Manifestatiehal gekregen. Die inkomsten ben je dus kwijt. Ook is in de nieuwe opzet de voorheen zelfstandige Muziekschool onderdeel van de Cultuurhuis-organisatie geworden. Denken dat je door deze integratie vele tonnen bespaard, is werkelijk onzin.

Onderstaande tabel laat dat nog eens duidelijk zien.

2008200920102011201220132014201520162017
Klinker€ 582€ 582-------
Cultuurhuis------€ 730€ 730€ 930€ 930
* tekort Cultuurhuis€ 215
Muziekschool€ 738€ 734€ 741€ 695€ 603€ 603€ 603€ 603€ 610€ 610
Subsidies oude Klinker, Muziekschool en Cultuurhuis. (Alle bedragen x 1000) *Opm.1: De subsidie voor het Cultuurhuis bedroeg in eerste instantie € 730.000. Dat was al niet toereikend in 2015 en ook niet in 2016. Vandaar het extraatje van € 215.000. Op 29-11-2016 heeft het college in alle stilte besloten om voor de komende jaren de exploitatiesubsidie te verhogen naar € 930.000.
In de krant van 30-12-2016 zegt Cultuurhuis directeur Leo Hegge dat er geen extra geld nodig is. Dat is erg flauw, want hij heeft dat geld al gekregen. Sterker nog, zelfs voor de komende 4 jaren.

Opm.2: Jaarlijkse subsidie Klinker t/m 2009 € 582.680. (Bijdragen van Winschoten € 488.384; Scheemda € 46.980, Reiderland € 18.792; Bellingwedde € 28.524).

Opm.3: Daarnaast ontvangt het Cultuurhuis 200.000 euro huursubsidie om de huur van 200.000 euro te compenseren. Per saldo wordt er dus geen huur betaald.

Dit zijn de jaarlijkse subsidiekosten. In het 1e deel van dit artikel over de bouwkosten is al aangegeven dat er nog een lening van € 3,18 miljoen aan het gebouw hangt die in 40 jaar wordt afgelost.
En wat kost het Cultuurhuis nu per jaar?

OmschrijvingBedrag per jaar
Exploitatiesubsidie€ 930.000
Huursubsidie€ 200.000
Aflossing lening 3,18 miljoen in 40 jaar € 79.500
Rente lening 3,18 miljoen (fictief 2%) € 63.600
Afschrijving bouwkosten 24,8 miljoen € 620.000
----------------
Totaal per jaar € 1.873.100
Per inwoner (38000)€ 49
Kosten Cultuurhuis per jaar (en per inwoner)

Omgerekend per inwoner 49 euro.

Eigenlijk is het bedrag nog hoger. Want de Muziekschool ontvangt ook ruim € 600.000 (ook al is het zogenaamd geïntegreerd in het Cultuurhuis). Daarnaast worden de bibliotheek en de lokale omroep ook gesubsidieerd. Kortom, het Cultuurhuis is 1 grote subsidiespons.

Een belangrijk argument om verschillende voorzieningen in het Cultuurhuis onder te brengen was kostenbesparing. De gemeente meende in eerste instantie zelfs zoveel te kunnen besparen, dat er winst zou worden worden gemaakt. De 3 afzonderlijke componenten, bibliotheek, muziekonderwijs en theater kosten afzonderlijk vele tonnen. Het is merkwaardig om te veronderstellen, dat samenvoegen zoveel geld zou besparen, dat er winst wordt gemaakt.

Burgemeester Smit beweerde in de krant dat de bibliotheek m.b.v. de zogenaamde retailformule ook op de verkooptoer zou gaan. Dat is een pijnlijke misser, want met retail bedoelt de bieb het presenteren van boeken/dvd’s op een manier zoals dat ook in winkels wordt gedaan. Ook de schouwburgdirecteuren van theater Geert Teis (Stadskanaal) en Van Berensteyn (Veendam) vonden het wel zeer opmerkelijke dat het Cultuurhuis met winst zou gaan draaien.


2.3 Exploitatie – Rapport Rob van Steen (2010)
Eén van de op verzoek van de gemeenteraad geschreven rapporten [link hier] kijkt uitsluitend naar het exploitatieplan. Het is geschreven door Rob van Steen, die theaterdirecteur is in Zutphen en mede-oprichter van een adviesbureau. Het rapport over het Cultuurhuis is op persoonlijke titel geschreven. Op een aantal punten is het rapport niet actueel meer, maar de tijdloze onderdelen heb ik er voor u uitgehaald.

Pagina 3 – De markt is veranderd

De uitgangspunten voor de aard en omvang van de activiteiten en de publieksstroom zijn gebaseerd op de situatie in 2004, de opening is in 2012 voorzien. In de afgelopen jaren heeft zich een aantal veranderingen aan zowel de aanbod- als afnamezijde doorgezet. Zo is de Klinker gesloten, is in de Tramwerkplaats een tijdelijk theater geopend, zijn leden- en cursistenaantallen gedaald en heeft de muziekschool zich doorontwikkeld tot centrum voor de podiumkunsten. Tegelijkertijd wordt de komende tien jaar een verdere daling van de inwoneraantallen in stad en regio voorzien van 2,5% tot 5%, gecombineerd met ontgroening en vergrijzing. Tenslotte zijn er mogelijkheden voor de herontwikkeling van industriële gebouwen zoals De Toekomst en de Tramwerkplaats.

 

Pagina 3 – Andere opzet Cultuurhuis

Als de mogelijkheden voor De Toekomst en de Tramwerkplaats worden meegenomen in de conceptafweging van het Cultuurhuis kunnen uiteraard andere keuzes worden gemaakt. Afhankelijk daarvan kunnen de evenementenhal en de kleine zaal mogelijk elders worden ondergebracht, met een lagere investering en een herontwerp als gevolg. Gelet op het ambitieniveau en de nagestreefde synergie wordt echter aanbevolen alle theateractiviteiten (educatie, amateurs, professionele vertoningen) in het Cultuurhuis onder te brengen. Dit heeft consequenties voor het ontwikkelingsperspectief van de Tramwerkplaats.

 

Pagina 7 – Gevolgen vergrijzing en ontgroening

Als wordt gekeken naar de ontwikkeling van de inwoneraantallen verdeeld naar de verschillende leeftijdscategorieën, dan valt op dat de daling bij met name de jonge leeftijdsgroepen het grootst is. Het aantal kinderen tot en met 18 jaar neemt met 15% tot 20% af in de komende tien jaar, terwijl het aantal 65+ ers langzaam toeneemt. Deze ontwikkeling heeft direct consequenties voor het onderwijs en voor voorzieningen die op deze leeftijdsgroep zijn gericht. Voor het Cultuurhuis betekent dat bij een gelijk animo (deelname per inwoner) een verdere daling van het aantal (jeugd)leden bij de bibliotheek en minder cursisten bij de muziekschool. De reeds ingezette vernieuwingen bij deze instellingen zijn dan ook cruciaal om de prestaties op peil te houden. Het theater zal hier alleen van kunnen profiteren als ze er in slaagt een hoger animo te realiseren en te profiteren van het stijgend aantal oudere inwoners in de regio. Dit heeft uiteraard consequenties voor de aard en opzet van het aanbod van de functies in het Cultuurhuis.

 

Pagina 14 – Geen marktonderzoek en geen planologische analyse als basis

Bij het maken van het businessplan in 2005 is uitgegaan van de activiteiten en het bereik van de verschillende participanten op dat moment. Aangenomen is dat de aanbod en afname binnen het Cultuurhuis ten minste gelijk blijven, maar vaak ook toenemen. Zo zou bijvoorbeeld het theaterbezoek in de nieuwe situatie 20% hoger liggen dan in de oude Klinker. Aan die veronderstellingen ligt geen marktonderzoek of planologische analyse ten grondslag. Er is geen rekening gehouden met de voorziene afname van de bevolkingsomvang en de scherpe daling van het aantal kinderen binnen het verzorgingsgebied. Bij de aanvulling in 2009 is geen marktonderzoek of een marktverkenning gedaan, noch heeft een actualisering van de cijfers op basis van actuele aanbod- en gebruiksprestaties van de voorzieningen op dat moment plaatsgevonden. Aanpassing van de verwachtingen is in 2009 gebaseerd op landelijke kengetallen.

 

Cruciale details ontbreken in het beschikbare materiaal

In 2009 stelde de Ommelander Rekenkamer vast dat het detailniveau in de exploitatieberekeningen te klein was om er een gedegen oordeel over te kunnen vormen. De aanvulling die in dezelfde periode bij het businessplan is gemaakt als gevolg van de conceptwijzigingen van het Cultuurhuis is geen oplossing voor deze tekortkoming. Cruciale details zoals het aantal voorstellingen, de bezettingsgraad en de exploitatie van de theaterzaal in het Cultuurhuis zijn niet beschikbaar.

Tot zover de citaten uit het rapport van Rob van Steen over het businessplan van het Cultuurhuis.


3 – Vergeten posten
In het bestuursverslag 2015 meldt het Cultuurhuis dat zij ca. € 62.000 extra heeft moeten investeren aan niet-begrootte posten. Het gaat hierbij om:
– de website
– digitaal betalingsverkeer
– software voor de aansturing van de interne beeldschermen (narrowcasting )
– kaartverkoop software
– horecakassa’s + software
– organisatie- en planningssoftware
– horeca inrichting

Het is beschamend dat bovenstaande posten domweg vergeten zijn.


4 – Faillissement Benus
Op 18 maart 2014 is de bouwer van het Cultuurhuis, de firma Simon Benus Bouw + 3 andere Benus-bedrijven, failliet verklaard. Volgens Benus is het faillissement veroorzaakt door het project het Cultuurhuis. Daar gingen 2 belangrijke zaken fout, namelijk het gebrek aan regie waardoor onnodige kostenposten ontstonden en discussie over meerwerk dat niet op tijd betaald werd. Daardoor ontstond bij Benus een geldprobleem.

4.1 – Gebrek aan regie
Zoals gezegd is de rode draad in het drama het ontbreken van coördinatie (regie). In de coördinatieovereenkomst tussen de gemeente en o.a Benus staat echter duidelijk dat Benus de coördinator is. Klik hier voor het document (gaat om deel met rode kader).

Ondanks haar handtekening onder het document kon en wilde Benus de coördinatie niet op zich nemen. Dat is vanaf het begin van de bouw in 2012 tot aan het faillissement een strijdpunt geweest. Zelfs enkele dagen voor het faillissement begin maart 2014 schreef Benus nog een brief aan de gemeente waarin zij die verantwoordelijkheid nadrukkelijk afwijst. Daarmee probeert het bedrijf te voorkomen, dat het opdraait voor schadeclaims. Benus zegt zich wel te hebben ingespannen om de planning van de werkzaamheden van de nevenaannemers aan te sturen. Dat is alleen mogelijk als betrokken partijen hun werk kunnen en willen uitvoeren. Benus zegt niet de bevoegdheid te hebben om de andere nevenaannemers aan te sturen, omdat zij niet de opdrachtgever is.

Dat is best wel bijzonder, want hoewel de andere partijen ook hun handtekening onder de coördinatieovereenkomst hebben gezet, lijken zij het gezag van Benus niet te accepteren. Merkwaardig is dat de gemeente dit 2 jaar heeft laten doorsukkelen.

Naast de coördinator is er bij grote projecten ook nog een overkoepelende directie. Die wordt namens de gemeente aangesteld en begeleidt de bouw: ziet er op toe dat het project conform bestek en tekeningen wordt gerealiseerd en het budget niet wordt overschreden.

Daarvoor had de gemeente het bedrijf ABCNova ingehuurd. Die had in eerste instantie 1 persoon aangesteld, maar er ontstond al vrij snel ruzie over diens functioneren waardoor hij in maart 2013 werd vervangen. Later dat jaar werd het toezicht zelfs uitgebreid op verzoek van note bene ABCNova zelf. Vermoedelijk had men al in de gaten dat het niet goed zou komen met het project.

De gemeente zegt tevreden te zijn over ABCNova, maar het blijft vreemd dat een toezichthouder na het faillissement zo maar kan uitrekenen dat er nog ca 3 miljoen extra nodig is om het gebouw af te bouwen. Een belangrijke taak van ABCNova was het bewaken van het budget. Al vrij snel moet duidelijk zijn geweest dat het Cultuurhuis niet voor het gereserveerde bedrag kon worden gebouwd. Tijdens de bouw was de begroting zelfs al een paar keer bijgesteld.


4.2 – Gemeenteraadsverkiezingen 2014
Interessant is de datum waarop dat bedrag bekend werd gemaakt (24 april). Waarom was dat zo belangrijk? Wel, een dag nadat Benus failliet verklaard werd, waren er gemeenteraadsverkiezingen (19 maart). Het Cultuurhuis had in de aanloop bij met name de burgers geen goede naam. Om in verkiezingstijd te gaan roepen dat er extra geld nodig is voor het project, zou door de kiezers genadeloos worden afgestraft. Dat was niet in het belang van de politiek. Daarom werd het rapport over de verkiezingen heen getild.

De coalitie voor de verkiezingen bestond uit PvdA, CDA, SP en GroenLinks. Na de verkiezingen is bijna dezelfde club doorgegaan. Alleen GL is ingeruild voor de Partij voor het Noorden. De wethouder (Boon) is hetzelfde gebleven, want die is van partij gewisseld.

Benus had in februari al aangeven te weinig geld op de bank te hebben en gevraagd om de resterende bouwsom van 2,8 miljoen in wekelijkse termijnen eerder over te maken. De gemeente wilde echter niet meer dan ca 0,5 miljoen overmaken.
Bovenop de reguliere bouwsom kwam nog een bedrag van 1,5 miljoen voor meerwerk. Op 8 maart vroeg Benus om van dat reeds uitgevoerd meerwerk direct 1 miljoen over te maken om het bedrijf te redden. De gemeente weigerde dat echter. Twee dagen later legt Benus het werk stil en na nog 10 dagen wordt het faillissement uitgesproken.

Wanneer er geen verkiezingen waren geweest, had Benus mogelijk het extra geld voor meerwerk waar zij in februari om had gevraagd, wel gekregen.
Toenmalig directeur Hesselink van Benus zegt daarover dat meerwerk normaal pas aan het einde van het project wordt betaald, maar dat gezien de moeilijke financiële situatie gevraagd is om op 8 maart 2014 het geld direct over te maken. Dat is echter niet gebeurd.

Eigenlijk heeft de gemeente het spel slecht gespeeld. Toen bekend werd dat Benus in financiële problemen zat, had men al kunnen informeren wat de extra bouwkosten zouden zijn in het geval Benus failliet zou gaan. De door de gemeente ingehuurde toezichthouder ABCNova wist dat ongetwijfeld al. Nu liet men Benus failliet gaan, waardoor andere aannemers zonder problemen een stevig bedrag konden vragen voor het afbouwen.  Al met al een foute gok van de gemeente waardoor de burger 3 miljoen euro extra mocht ophoesten. Om bij de curator een claim in te dienen van 3 miljoen is leuk voor de buhne, maar volkomen zinloos. Er zijn alleen maar schulden.

Inmiddels lijkt het omgekeerde te gaan gebeuren. De curator is bezig om bij de gemeente een claim in te dienen van 1,5 miljoen euro voor niet betaald meerwerk van Benus. Hij heeft dat direct na het faillissement ook al gezegd, maar toen bleef het bij woorden. Door gewijzigde omstandigheden, ziet hij nu wel mogelijkheden voor een claim. Verderop meer over dat onderwerp.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van belangrijke data:

DatumGebeurtenis
20 okt. 2010Gemeenteraad kiest definitief ontwerp Cultuurhuis.
13 juli 2011Gemeenteraad akkoord met exploitatie-opzet.
febr. 2012Wethouder Bé Zwiers stapt op
21 mei 2012Start bouw Cultuurhuis.
sept. 2012Dick te Winkel aangesteld als Algemeen projectleider als opvolger van Meijer. Deze wordt dan projectleider Bouw.
15 nov. 2013Henk Meijer, ambtenaar Oldambt, als projectleider aan de kant gezet. Taak overgenomen door Algemeen projectleider Dick te Winkel.
27 jan. 2014Fractievoorzitters worden bijgepraat tijdens het vertrouwelijk Seniorenconvent over de juridische kant van de problemen met Benus.
17 febr. 2014Overleg tussen Benus en gemeente. Benus zegt opnieuw niet verantwoordelijk te zijn voor de coördinatie.
19 febr. 2014Overleg tussen Benus en gemeente. Benus zegt financiële problemen te hebben en vraagt om de openstaande bouwsom van 2,8 miljoen in wekelijkse termijnen over te maken.
24 febr. 2014Gemeente maakt uit coulance (!) € 490.000 over naar Benus.
8 maart 2014Benus vraagt om de bouwsom met 1,5 miljoen wegens meerwerk te verhogen en daarvan direct 1 miljoen over te maken om het bedrijf te redden. Gemeente weigert dat.
10 maart 2014Benus legt werk aan Klinker stil.
18 maart 2014Rechtbank spreekt faillissement Benus uit.
19 maart 2014Gemeenteraadsverkiezingen.
24 april 2014ABCNova heeft rapport opgesteld dat ca 3 miljoen nodig is voor afbouw.
30 april 2014Gemeenteraad stelt 3 miljoen extra beschikbaar voor afbouw Cultuurhuis.

4.3 – Onderzoek curator Cultuurhuis
De curator heeft zich vanaf het uitspreken van het faillissement in 2014 vooral bezig gehouden met “gemakkelijke” zaken als de verkoop van onroerend goed. Denk hierbij aan bijv de veiling van de Toekomst in Scheemda. Alle opbrengsten zijn naar de ING-bank gegaan. Nu gaat hij zich richten op de gang van zaken rond de bouw van het Cultuurhuis.

Het gaat hier om 2 vorderingen. Een (mogelijke) vordering op de gemeente Oldambt vanwege toerekenbaar tekortschieten bij het nakomen van het contract met Benus en niet door de gemeente betaalde kosten van meerwerk ter waarde van 1,5 miljoen. Het bijzondere is dat de gemeente 3 miljoen van Benus wil hebben ook vanwege het niet nakomen van het contract. Dat is direct na het faillissement al door de gemeente gezegd.

In eerste instantie leek het er op dat die 1,5 miljoen ook bij de bank moesten worden ingeleverd, maar die is tevreden met de opbrengst van de verkochte goederen tot nog toe. Om ook die 1,5 miljoen meerwerk binnen te halen, moet de bank extra kosten maken. Denk hierbij aan rapporten van deskundigen en advocatenkosten.  Daar heeft zij geen zin meer in. De curator echter wel.
In zijn rapport van 9-4-2018 (link hier, doorbladeren naar pagina 6, rood kader) schrijft hij het volgende:

De ING heeft als boedelbijdrage voor de bemoeienissen met de procedure over De Toekomst € 50.000 naar de boedelrekening overgemaakt. Verder heeft de bank “als beloning” het pandrecht op het onderhanden werk aan De Klinker en op de vordering op de gemeente Oldambt ter zake door de gemeente toerekenbaar tekortschieten bij de nakoming van de ter zake De Klinker gesloten overeenkomst, prijs gegeven.

De extra kosten om het Cultuurhuis af te bouwen na het faillissement van Benus bedroegen 3 miljoen euro. Benus zelf had aan meerwerk al 1,5 miljoen in het gebouw gestoken wat nooit betaald is. Onder de meerwerkbedragen staat de handtekening van gemeentelijk projectleider Henk Meijer. De man die later door het college van B & W aan de kant werd gezet. Hij werkt nog steeds bij de gemeente en is bij diverse projecten betrokken, zoals het opknappen van de Binnenstad.

Eigenlijk heeft gebouw dus 4,5 miljoen extra gekost, waarvan 1,5 miljoen niet is betaald. Als de rechter de vordering van 1,5 miljoen toewijst, mag de gemeente dus flink dokken. Gezien de ondertekende meerwerkbedragen denk ik dat de gemeente een ernstig probleem heeft.


4.5 – Gebrekkige medewerking gemeente (volgens curator)
Bij de start van de curator’s werkzaamheden in 2014 gebeurde er nog iets opmerkelijks.

Bij het faillissement van Benus Bouw BV waren ook 3 andere Benus-bedrijven betrokken. Deze hadden alle 3 forse schulden. De curator wil graag weten of het project Cultuurhuis daadwerkelijk de oorzaak van het faillissement is.
Daartoe vroeg hij oktober 2014 bij de gemeente om het dossier van het Cultuurhuis. Het gaat hierbij om zaken als raadsstukken en verslagen van gesprekken met Benus. Die informatie is in december 2014 door de advocaat van de gemeente aan de curator overhandigd.

Blijkbaar was de curator niet tevreden over de aangeleverde informatie, want hij schrijft in zijn tussenrapport dat de gemeente weigert mee te werken. Dat is natuurlijk heel bijzonder. Zeker als je een claim hebt ingediend van 3 miljoen bij diezelfde curator. Uiteindelijk start de curator een WOB-procedure (Wet Openbaarheid Bestuur, dwangmiddel om overheden te dwingen mee te werken aan een verzoek om informatie) om de gevraagde informatie alsnog in handen te krijgen. De gemeente begrijpt niks van die actie en heeft via haar advocaat in februari 2016 gevraagd wat de curator dan mist. Tot op heden heeft deze daar nog niet op gereageerd.


4.6 – Over de curator
Benoemd tot curator (handelt namens de rechtbank het faillissement af) in het Benus-faillissement is mr. C.H.J. van der Maas van het advocatenkantoor Van der Maas en Verhoog uit Haren. Meneer Van der Maas is een bezig baasje. Naast het runnen van zijn kantoor en de nevenvestiging in Stadskanaal, het afhandelen van talloze faillisementszaken en allerlei andere aangelegenheden, is hij er in geslaagd om in 1,5 jaar voor ruim 200.000 aan vergoedingen uit het failliete Benus te slepen. Daarnaast ligt er nog een te betalen factuur van 60.000 euro voor de periode 1-1-2016 t/m 9-4-2018.

En dan moet hij nog beginnen aan het Cultuurhuis. Gelukkig staat er nog wat geld op de rekeningen van Benus, dus we hoeven niet bang te zijn dat hij het prodeo moet doen.

Nog even over de verslagen van de curator. Bij het faillissement zijn 4 Benusbedrijven betrokken. Van ieder bedrijf wordt regelmatig een rapport met de stand van zaken gepubliceerd. In totaal heeft de curator op dit moment 72 verslagen vrijgegeven. Het opmerkelijke is echter, dat het grootste deel van de rapporten inhoudelijk hetzelfde is, alleen de titel is anders. Dat schijnt gebruikelijk te zijn, volgens de curator.
Bij het online zetten van de verslagen door de rechtbank gaat er ook nog wel eens iets mis. Identieke verslagen worden soms onder 2 opeenvolgende nummers gepubliceerd. Het komt de transparantie niet ten goede. Een overzicht staat [hier]. De verslagen bekijken kan hier [link insolventieregister].

Een curator heeft een bijzondere positie. Het is zijn taak om zoveel mogelijk geld uit een faillissement te halen om de schuldeisers te betalen. Daartoe heeft hij inzicht in alle rekeningen. Hij wordt echter betaald op basis van uurtje/factuurtje. Zo lang er nog geld op de rekeningen staat, is het voor hem lucratief om door te gaan. Dat is een constructie die wringt.

Opm.: De Nederlandse faillissementwet stamt grotendeels nog uit 1893. Pogingen tot moderniseren zijn meerdere keren mislukt wegens tegenstrijdige belangen (o.a. belastingdienst).


5 – Kantoor V.V.V.
Volgens de gemeente zal en moet iedereen naar het Cultuurhuis.

In 2012 is de Winschoten toren voor ca. € 40.000,- verbouwd om de v.v.v. tijdelijk onderdak te bieden. Als informatieplek voor toeristen is het een fantastische plek. Midden in het centrum in een mooi historisch gebouw. Mooier kan het niet zou je zeggen. Helaas heeft iemand bedacht dat het Cultuurhuis aan de rand van het centrum een veel logischer plaats is voor het v.v.v.-kantoor. Dus weg investering toren.


6 – Manifestatiehal in de Toekomst te Scheemda
Tijdens de raadsvergadering van 20 oktober 2010 werd niet alleen besloten tot het bouwen van het Cultuurhuis, maar zou ook in de Toekomst in Scheemda de evenementenhal van het Oldambt worden gevestigd. De gemeente was weliswaar geen eigenaar van het gebouw, maar had er geen problemen mee om de eigenaar (Bouwbedrijf Benus) € 500.000 te schenken als bijdrage in de verbouwkosten. Als tegenprestatie zou de gemeente het gebouw 10 jaar gratis mogen gebruiken voor een bedrag van € 50.000 per jaar.
Hoezo gratis? Onder gratis gebruik viel alleen maar de ruimte, zeg maar zaalhuur, want voor alle overige zaken moet betaald worden, zoals gebruik van technische faciliteiten, consumpties en zelfs voor het parkeerterrein. [Overeenkomst staat hier].

Helaas gooide het faillissement van de bouwer van het Cultuurhuis, Benus Bouw Stadskanaal, roet in het eten. Benus was namelijk eigenaar van de Toekomst en het gebouw maakt ook deel uit van de faillissementsboedel. De 500.000 euro was al overgemaakt, dus die zijn foetsie. (Waarom werd dat geld eigenlijk al overgemaakt, terwijl er nog geen concrete evenementenhal was?) Wat betreft de afspraken over het gebruik van de Toekomst zei burgemeester Smit in het DvhN van 10-2-2016 het volgende:

Ik hoop dat met de curator afspraken kunnen worden gemaakt dat als er geen geld terugkomt voor De Toekomst, de gemeente bij een eventuele nieuwe eigenaar toch aanspraak kan maken op het gratis gebruik van De Toekomst.

Dat is wel heel erg wishful thinking. Waarom zou een nieuwe eigenaar zich iets aantrekken van de afspraken met de vorige, failliete eigenaar?

Inmiddels is de Toekomst na een veiling verkocht aan zakenman Koen Meijer uit Veendam. Ironisch genoeg lijkt het nu toch nog een evenementenhal te gaan worden. Betekent plezier voor de bezoekers, maar mogelijk (geluids-)overlast voor de buurtbewoners. Het is jammer dat een plan van het Groninger Landschap en Meinardi dat goed bij de omgeving aansloot, door de gemeente is tegengehouden. Het Dagblad van het Noorden heeft er een uitgebreid achtergrondartikel over geschreven.


7 – Conclusie
Tja, wat moet ik hier nog schrijven.

Aan de hand van artikelen die op deze website staan en die waar ik aan werk, is duidelijk een patroon te herkennen. Namelijk een gemeenteraad die niet in staat is om in te grijpen als een wethouder met plannen komt, die niet realistisch zijn en de belastingbetaler heel veel geld kosten. Als 1 van de armste gemeenten van Nederland leeft Oldambt ver boven haar stand. (Schuld 2017: 79 miljoen, rente 3 miljoen bron: jaarrekening gemeente Oldambt 2017)

De actiegroep die in 2006 tegen sloop van Klinker/Muziekschool was, heeft 100% gelijk gekregen. Het vervelende is dat je daar nu niks mee opschiet. In het evaluatierapport van de gemeente wordt gesproken over een leertraject. Het zijn de cliché-woorden die worden gebruikt als weer eens iets in de soep is gelopen. Ieder groot project is nieuw en in wezen een leermoment.

Wat heeft het voor zin om rapporten op te stellen, als je er toch niks mee doet. Bijvoorbeeld over de exploitatie. Op 15 nov 2013 kreeg de gemeenteraad te horen dat de exploitatie van het Cultuurhuis structureel € 140.000 duurder wordt. Dat had te maken met een verwachte daling van de bezoekersaantallen in de Nederlandse theaters. Rob van Steen meldde dat al in 2010 in zijn op verzoek van de gemeenteraad geschreven rapport.

Tijdens de bouw gaf een raadsmeerderheid diverse keren aan dat er na oplevering van het Cultuurhuis een onderzoek door Rekenkamer zou moeten komen. Daar is echter niets van terechtgekomen. Zoals dit artikel laat zien, is dat misschien maar goed ook, want het laat voor de zoveelste keer de onkunde en vooral de onmacht zien van een gemeenteraad die niet in staat is om weloverwogen beslissingen te nemen.

Wat in ieder geval duidelijk is, is dat de huidige opzet waarbij de wethouder verantwoordelijk is en regelmatig de raad bijpraat niet werkt. Een mogelijke opzet zou de volgende kunnen zijn. Een bouwcommissie bestaande uit alleen raadsleden (1 namens iedere partij) huurt een aparte toezichthouder in. Die is uitsluitend verantwoording schuldig aan de raad. Ja, dat kost ook weer geld, maar er gaat een preventieve werking van uit en de raad is als eerste direct geïnformeerd.
Nu staat er weer een groot project aan te komen, namelijk de uitbreiding van het gemeentehuis voor op dit moment ca 10 miljoen euro. Gezien de ervaringen met de huidige wethouder van financiën voor wat betreft het niet of onvolledig informeren van de raad, lijkt me zo’n bouwcommissie geen overbodige luxe. Denk aan kostenoverschrijding van het WVV kunstgrasveld en de strafzaak tegen een ambtenaar + oud-wethouder Van den Aker wegens mogelijke illegale grondverplaatsing.

Het blijft verbazingwekkend dat 25 raadsleden niet wilden zien, wat destijds 13.000 actievoerders tegen de sloop/nieuwbouw van de Klinker en Muziekschool wel voorzagen. Wanneer bij dergelijke grote plannen de burgers via een dwingend referendum het laatste woord hebben, worden mogelijk debacles als het Cultuurhuis voorkomen. Nu staat het er en moet de politiek vooral zorgen dat het zo weinig mogelijk centjes gaat kosten. En dat zal niet gemakkelijk zijn.

Eigenlijk zou ik nog wel graag iets willen zeggen over de desolate omgeving rond het gebouw. Zorg in vredesnaam voor meer groen. Het is uitsluitend steen + roestige metalen bloembakken. In combinatie met inmiddels de gevaarlijkste rotonde van Winschoten en die malle fontein, pardon waterwerk (kosten € 267.500,-) is het geen prettige plek om te verblijven. Eigenlijk is hier sprake van een planologische miskleun, zoals we die ook bij ’t Rond aantreffen. (Onlangs gelukkig wel een stuk mooier geworden rond het Israëlplein.) Beide zijn tochtgaten zonder enige vorm van groen. Vermoedelijk ontsproten aan het brein van dezelfde persoon.


7 – Extra’s – Niet in intern rapport genoemd zaken
In het evaluatierapport van 2016 worden een aantal zaken genoemd, die fout zijn gegaan zoals een veel te dure orkestbak. Wat niet genoemd wordt, is de soap rond de theaterstoelen uit de oude Klinker. Om geld te besparen zouden die stoelen in het nieuwe theater worden geplaatst. De stoelen waren in 2005 door de Klinker gekocht voor € 96.000. Toen de Klinker in 2008 gesloopt werd, kocht de gemeente de stoelen voor € 27.000.
Helaas had het architectenbureau een foutje gemaakt, waardoor de oude stoelen niet in de nieuwe Klinker pasten en er alsnog nieuwe moesten worden gekocht. De oude stoelen zijn uiteindelijk voor € 6500 aan Marokko verkocht. De jarenlange opslag heeft zo’n € 30.000 gekost.

Sprinker vergeten
Een andere tegenvaller is dat er een sprinklerkelder moest worden gebouwd. Daar was in de begroting geen rekening mee gehouden. Samen met de kosten proefboring naar warmte/koude-opslag betekende dat een tegenvaller van 120.000 euro.

Ook was er sprake van een aanzienlijk hogere heffing van gemeentelijke leges voor de bouw dan voorzien. Maar dat is een kolderargument. De gemeente vraagt aan zichzelf geld voor het bouwen van een gebouw dat ook voor haarzelf bedoeld is. Het is de afdeling broekzak-vestzak

Burgemeester Vlietstra
Waar ik erg nieuwsgierig naar was, maar wegens tijdgebrek niet heb uitgezocht, hoe groot de invloed was van burgemeester Vlietstra (PvdA) op de PvdA-fractie. Ik vermoed tamelijk groot. Toen Vlietstra haar vertrek bekend maakte, waren de eerste woorden (volgens overlevering) van de verraste PvdA-fractievoorzitter “Moeke gait weg”.  Dat geeft enigszins aan hoe de verhoudingen lagen. Vlietstra heeft zich altijd sterk gemaakt voor sloop van de oude Klinker en bouw van het Cultuurhuis. Burgers die daar tegen protesteerden vond ze maar “kortzichtige zeurpieten” (mijn interpretatie).
De eerste plannen van het Cultuurhuis zijn destijds ontwikkeld door een VVD-PvdA-coalitie. In die tijd was de PvdA de grootste fractie en had veel invloed. Helemaal met een sterke burgemeester als Vlietstra. De wethouder namens coalitiepartner VVD was destijds Harry Jansema. Hij werd door een VVD-partijgenoot ooit een gecamoufleerde PvdA-er genoemd. Kortom, een groot gelijkgestemd college.


8 – Alternatieven in 2010
Zowel Projectontwikkelaar Van Amerongen (nieuwbouw aan de Renselkade) als architect Jan Timmer (renovatie Klinker/Muziekschool) hebben alternatieven aangedragen. Het Dagblad van het Noorden schreef daar destijds het volgende over. [hier]

 

Nieuwe gemeenteraad 2018 – Meerderheid is minderheid

In 2014 is de Bond van Oldambtster Belastingsbetalers “opgericht” en van start gegaan met een artikel over de begroting van het destijds net aangetreden college. Dat is een mooie gelegenheid om de plannen van het nieuwe college voor de komende 4 jaren tegen het licht te houden.

Vertrouwen 1 – Opkomst
In maart 2018 kregen de inwoners van het Oldambt de kans om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. Helaas vond amper 50% van de kiezers het de moeite waard om hun stem uit te brengen. Wanneer we de opkomstcijfers van de landelijke en gemeentelijke verkiezingen naast elkaar leggen (tabel 1 en 2), wordt pijnlijk duidelijk dat de Oldambtsters weinig vertrouwen hebben in de lokale politiek.

Gemeenteraad200920142018
opkomst42,3%55,5%50,2%
Tabel 1. Opkomst gemeenteraadsverkiezingen in Oldambt

Het absolute dieptepunt was 2009. In dat jaar werden de gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten gedwongen samengevoegd.

2e Kamer20122017
opkomst72,9%78,3%
Tabel 2. Opkomst 2e Kamer verkiezingen in Oldambt

Het is best wel bijzonder dat de Oldambtsters meer vertrouwen hebben in de politici die verder van hen afstaan dan de lokale bestuurders. Weliswaar hebben de burgemeester en wethouders de afgelopen jaren hun best gedaan om de burger op te zoeken door bij allerlei activiteiten aanwezig te zijn, maar dat is blijkbaar niet voldoende. Uiteindelijk worden de dames en heren politici beoordeeld op genomen besluiten. Inwoners van deze gemeente hebben vaak andere ideeën over wat juist en onjuist is. En dan praat ik nog niet eens over het prijskaartje wat aan sommige beslissingen hangt.


Vertrouwen 2 –  Stemwijzer
Dat er alle reden is voor gebrek aan vertrouwen wordt nog eens bevestigd als naar de Oldambtster stemwijzer wordt gekeken. Bij stelling 2 wordt gevraagd of over belangrijke zaken een referendum moet worden gehouden.

(Klik voor groot)

De handtekeningenactie tegen sloop van de Klinker in 2008 leverde ruim 13000 handtekeningen op. Weliswaar werd de actie opgezet door bezorgde burgers i.p.v. de gemeentepolitiek, maar het was wel een perfect onderwerp voor een referendum geweest. Wanneer burgers zo massaal nee zeggen, moet dat toch een duidelijk signaal zijn voor de politiek. Niet dus. De PvdA vond het maar vervelend dat burgers ook een mening hadden en meende de handtekeningenactie zelfs in een kwaad daglicht te moeten stellen. (Hoi Jans Pals en Klaas Wolterman)

Volgens de stemwijzer vinden CU, CDA, PvhN en VVD dat raadsleden beter in staat zijn om tot een weloverwogen beslissing te komen dan de gemiddelde burger. Dat is nogal aanmatigend.

Argumentatie tegenstanders referendum (klik voor groot)

De artikelen op deze website laten duidelijk zien dat raadsleden helemaal niet in staat zijn om weloverwogen een beslissing te nemen. Over enkele weken staat hier het artikel over de bouw en exploitatie van het Cultuurhuis. Daarin wordt nog eens overduidelijk aangetoond dat de gemeenteraad volstrekt ongeschikt is om over grote projecten te beslissen.

Ook in het nog te verschijnen artikel over de versterking van het Winschoter centrum, Binnenstad Beter, waar 26 miljoen in is gestoken, wordt dat weer pijnlijk duidelijk. Misschien word ik daarom wel op het hoogste ambtelijke nivo tegengewerkt bij het schrijven van dat artikel (hoi Anton). Is overigens zinloos, want ik ga er 2x zo hard tegenaan.
Het 3e foute project is inmiddels in aantocht, namelijk de Poort van Winschoten. De kern van dat plan is de uitbreiding van het gemeentehuis met 2400m2 naast de Hema. Voorlopige bouwkosten 9 miljoen. Gezien de sterk stijgende bouwkosten mogen daar gerust een paar miljoen bij worden opgeteld. Een volkomen overbodig prestigeproject. Helaas wordt het project zelfs op verzoek van de raad uitgevoerd. Was een mooie vraag voor de stemwijzer geweest.


Vertrouwen 3 – Meerderheid is minderheid

De komende 4 jaar wordt het Oldambt bestuurd door een coalitie bestaande uit PvdA, PvhN, SP en VVD. In de vorige coalitie zat het CDA, maar die is ingeruild voor de VVD. De poppetjes zijn afgezien van de VVD-wethouder hetzelfde gebleven.

Hoe groot is nu het percentage van de kiezers dat door deze 4 partijen samen wordt vertegenwoordigd?

PvdA + PvhN + SP + VVD = 14,5% + 9,6% + 12,8% + 12,8% = 49,7%

Van de kiezers kwam 50,2% opdagen.

Bovenstaande coalitie vertegenwoordigt dus 50,2 * 49,7 = 25% van de kiezers. Betekent dat een minderheid van 25% van de inwoners allerlei zaken gaat bepalen voor de meerderheid van 75%.


Vertrouwen 4 – Nieuw college

Het nieuwe college heeft een 22-pagina’s tellende plan (coalitieakkoord) opgesteld over wat men de komende 4 jaren wil gaan doen. De repro-afdeling heeft waarschijnlijk overuren moeten maken om er iets moois van te maken, want inhoudelijk is het een leeg stuk vol clichés, die op iedere gemeente zouden kunnen slaan.

Daarnaast is het taalgebruik dusdanig ambtelijk, dat het voor de gewone burger niet te volgen is.
Hier wat voorbeelden.

“We werken samen met voorscholen en onderwijs aan doorlopende leerlijnen tot 23 jaar.” – pagina 1

En hier nog zo’n prachtzin:

“Kansen zoals de circulaire economie ons biedt, het nog onbenutte potentieel van ons prachtige landschap en Oldambt als hub voor nieuwe en creatieve ondernemers.” – ook pagina 1

Het dieptepunt is wel bijlage 2, genaamd “Global goals”. Dat gaat over nationale en internationale zaken als armoede in de wereld, industrialisatie, schoon water en goede sanitaire voorzieningen. Dat zijn allemaal zaken waar de gemeente Oldambt niet over gaat of hier niet aan de orde zijn. (Zelf lezen kan hier).

 

Concentreer je op regionale kerntaken, zoals werk en inkomen. Bijna alles draait om geld. Haal hier bedrijven naar toe door goedkope bedrijfsgrond aan te bieden. Die is in ruime mate voorhanden. Dat levert werk en geld op. Het verbieden van een outlet in de Toekomst in Scheemda is wat dat aangaat een gemiste kans. Als iemand een niet-agrarische bestemming heeft voor een boerderij, ga dan als gemeente niet zeuren over het bestemmingsplan, maar help zo iemand. Hou op met ondernemers pesten via OZB en reclamebelastingnonsens.

Stel een gebouw beschikbaar voor serieuze startups, bijvoorbeeld in de oude bibliotheek. En ondersteun meer initiatieven als het onlangs geopende Virol leer-werkproject. Dat is heel wat zinvoller dan het geldverspillende Synergon-monster dat met haar aanwezigheid op allerlei terreinen zorgt voor concurrentievervalsing. (Hoop ik nog eens een artikel over te schrijven.)

Betekent dus ook geen ambtenarenkantoor naast de Hema, maar die kavel verkopen aan een projectontwikkelaar om daar een winkel of horecazaak neer te zetten. Aangezien de gemeente niet hoeft te bouwen, bespaart het ook nog eens belastinggeld. Ook voorkomt dat het wegvallen van parkeerplaatsen dichtbij het centrum. Die zijn nu juist zo belangrijk voor snelle boodschappen of als parkeerplek voor mensen die geen grote afstanden kunnen lopen. Auto’s parkeren bij de voormalige Tramwerkplaats zoals nu het plan is, gaat vanwege de afstand niet werken. Klanten worden alleen maar weggejaagd.

Maak van ambtenaren meewerkers in plaats van tegenwerkers. Wanneer iemand een huis wil bouwen en iets is strijdig met regels of bestemmingsplan, kom dan met suggesties hoe dat op te lossen i.p.v. te roepen “nee, mag niet”.

In het coalitieplan wordt ook de aanleg van snel internet in de buitengebieden genoemd. Dat is een al jaren voortsukkelend dossier. Ik heb daar al meerdere stukken over geschreven waarin ook suggesties worden gedaan hoe mogelijk de zaak aan te pakken. De verantwoordelijke wethouder, mevrouw Broekhuizen, zat 4 jaar geleden te blabla-en over Brussel (de EU) en de Wereldbank die zouden helpen met het probleem op te lossen. Wat een naïviteit om te denken dat dergelijke organisaties zich op lokaal niveau met zulke zaken bezighouden.

Zelfs een compleet plan, inclusief financiering, opgesteld door een oud-directeur van KPN die in Winschoten woont, is ondanks gesprekken met politici en de wethouder aan de kant gegooid. Het kostte de gemeente note bene niks. Ook Oldambt Verbindt pakte het niet op. Een plan is blijkbaar alleen maar goed als het door de gemeente is bedacht. Blijft een kwestie van ego’s.

En gaat er nog wat gebeuren aan de Oldambtpleinrotonde?  Is het nou zo erg om toe te  geven dat de zogenaamde shared space een mislukking is? Stug blijven volhouden dat er niks aan de hand is, geeft de burgers niet veel vertrouwen. Oplossing is relatief simpel. Belangrijk is dat fietsers in de binnenste ring blijven en niet op het voetgangersdeel mogen komen. Creëer bijvoorbeeld een afscheiding in de vorm van bloemperken tussen fiets- en wandelgebied. Een halve meter breed is al ruim voldoende. Ook kunnen daar de lantaarnpalen in gezet worden die nu bijna midden op het fietspad staan.

En staat de aanpak van de desolate omgeving rond Cultuurhuis + supermarkten ook op de lijst? En het groenonderhoud?


Vertrouwen 5 – Begroting van 2019
Die begroting laat een tekort zien van 2 miljoen euro. Boosdoener is de jeugdzorg. Die kosten zijn niet alleen in het Oldambt sterk gestegen, maar in veel meer plaatsen. De landelijke overheid heeft de jeugdzorg overgeheveld naar gemeenten. Deze hebben daar ook minder geld voor gekregen. Als er minder geld is, kun je het ook niet uitgeven. Blijkbaar gebeurt dat wel, waardoor de lokale belastingbetaler er voor opdraait. De wethouder van financiën, meneer Swagerman, haalde z’n schouders op, net als bij de 2 ton extra voor het WVV-kunstgrasveld, en zei “tis nait aans”.

Het lijkt me dat je toch gaat uitzoeken waar dat enorme tekort door wordt veroorzaakt. En kom alsjeblieft niet aan met zielige verhalen over arme mensen. Daar geloof ik niet in. Kijk maar eens naar onderstaande tabel.

PlaatsSlochterenOldambtPekelaNaardenBellingwedde
Bedrag€ 907,-€ 1283,-€ 1457,-€ 1592,-€ 1682,-
Tabel 3. Zorgkosten per kind in 2014 (Bron: zorgprismapubliek.nl)

(Opm: In Bellingwedde was lange tijd een AZC. Dat is mogelijk een verklaring voor de hoge kosten.)

De gemeente Naarden met een heel andere sociale structuur als Oldambt geeft nog veel meer per kind uit. Ja, de cijfers zijn een paar jaar oud, er waren geen actuelere, maar het gaat om de lijn. [Zelf kijken kan hier]

 

Vanuit uit financieel oogpunt is het positief dat de komende 6 jaar 60 ambtenaren met pensioen gaan, waaronder de gemeentesecretaris (64 jaar). Dat bespaart een boel geld. Even voor alle duidelijkheid. Een compact, gedreven ambtenarenkorps is een zegen voor de gemeente. Niet die 375 man/vrouw van nu met mensen als Anton, Auke, Piet, Henk en Hans.


Vertrouwen 6 – Respect
Als afsluiter nog een citaat uit het coalitieplan van het nieuwe college.

“Door samen te werken en ‘stenen’ met mensen te verbinden, maken we completer beleid en nemen we weloverwogen en gedragen beslissingen. Dat doen we niet alleen, dat kan alleen samen met inwoners, ondernemers, maatschappelijke partners, raad, college en de regio.”

Dat klinkt mooi. De praktijk is helaas anders.
Luisteren naar de burger is 1 ding, maar doe daar dan ook iets mee. Aardig voorbeeld is de commotie over het opzetten van een zonnepanelenpark begin dit jaar in Finsterwolde. Laat de directe buurtbewoners zelf stemmen (huis-aan-huis enquête bijvoorbeeld) en gebruik dat als leidraad voor het raadsbesluit. De raad vindt het maar een lastig probleem. Waarom? De omwonenden hebben de lasten, alle anderen die er niet wonen, de lusten.

Een stukje verderop in de polder is ruimte zat. Leg het zonnepanelenpark daar maar neer. Het wrange is dat de buurtbewoners via de landelijke heffing op energie ook nog eens meebetalen aan de aanleg van zo’n park. Dat de gemeente meent ook rekening te moeten houden met de belangen van de zonnepanelenpark-investeerder en grondeigenaar om haar steentje bij te dragen aan de energieopwekking is onnozel. Dat is geen gemeentelijke taak. Los daarvan zijn zon- en windenergie geen stabiele bronnen. Het is leuk voor erbij, maar niet als serieuze energiebron. (Heb zelf 14 panelen op het dak liggen en spreek uit ervaring.) Op de website energieopwek.nl zijn die schommelingen heel goed te zien. Het gebruik van alternatieve energie wordt vooral gedreven door blind enthousiasme i.p.v. goede technische, onderbouwde argumenten.

De enige die beter worden van wind- en zonnepanelenparken zijn de grondeigenaren en investeerders. Zijn verdienen er grof geld aan.

 

De gemeenteraad is officieel de baas in de gemeente, maar zij beslist naar verhouding over maar heel weinig onderwerpen. Per jaar wordt er ca 10x vergaderd en over 6 tot 9 onderwerpen gestemd. Een deel daarvan gaat over relatief onbelangrijke zaken of regionale samenwerkingsverbanden waarop de Oldambtster invloed vrijwel nihil is. Dat is vooral interessantdoenerij. Brengt uiteindelijk niks. De lijst met genomen besluiten staat hier.

Die lijst met te nemen beslissingen zou meer over lokale zaken moeten gaan. En dan ook nog eens 2x per maand i.p.v.1x. Dan heb je als raad ook meer invloed. Nu wordt het grootste deel van de dagelijkse beslissingen door de burgemeester en wethouders genomen.

Ondanks dat er veel fout gaat, is het wel gepast dat wij als burgers respect hebben voor de raadsleden. Het is geen gemakkelijke functie en kost een hoop tijd als je het goed wilt doen.

Aan de andere kant zal een politicus dat respect moeten verdienen door zich op geloofwaardige wijze in te zetten voor de gemeente. Ook in de communicatie naar de burger toe valt er nog heel wat te verbeteren. Vrijwel geen enkele partij zet na afloop van een raadsvergadering een samenvatting op de eigen website met haar standpunten. Het is volstrekt onduidelijk waar een partij voor staat. Zo blijft een vergadering vooral een onderling “feestje”.

Dit artikel heeft als titel “meerderheid is minderheid”. Dat heeft alles te maken met vertrouwen.
Vertrouwen dat door de politiek dient te worden gewonnen op basis van verstandige besluiten. Gezien de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen heeft een flink deel van de kiezers daar zo z’n bedenkingen bij.


Naschrift
In dit artikel wordt het binnenkort te verschijnen verslag over de bouw en exploitatie van het Cultuurhuis al even aangestipt. Dat is geen toeval. Het Cultuurhuis is één van de grootste projecten van de afgelopen decennia. Het is beschamend, dat een meerderheid van de gemeenteraad het niet nodig vond om een rapport te laten opstellen. Daarom heeft BOB het maar gedaan.

Het is het grootste artikel wat tot nog toe op deze website is gepubliceerd. Om het de aandacht te geven die het verdient, zal er publicitair gezien stevig aan de weg worden getimmerd.

Bopinie -> Sint Maarten – OZB – Koopkracht

Kip kap kogel
Sìnt mit n vogel
Hier woont n rieke man
Dij ons wel wat geven kan
N appel of n peer
Kom hier t haile joar nait weer

Zoiets moet een groep leerlingen/leraren van school Ubbo Emmius Winschoten vast hebben gedacht na afloop van het gesprek, dat zij met de gemeente hadden over een te houden inzamelingsactie voor het eiland Sint Maarten. Die “rieke man” is in dit geval de gemeente Oldambt.

Wat is precies de bedoeling? Het eiland Sint Maarten is enige tijd geleden getroffen door een orkaan. Het Ubbo onderhoudt directe contacten met 2 verwoeste scholen op het eiland en wil graag helpen met de wederopbouw. Het in te zamelen geld gaat direct naar de scholen. Er zitten geen andere organisaties tussen. Er blijft niks aan de strijkstok hangen. Niet geheel toevallig wordt de actie op 10 en 11 november 2017 gehouden.

De gemeente vindt dit zo’n sympathiek plan dat zij per Oldambtster 1 euro beschikbaar stelt. Met 38.000 inwoners kom je dan op een bedrag van 38.000 euro. Moet bekennen dat ik daar toch wat moeite mee heb. De Nederlandse overheid wil 550 miljoen beschikbaar stellen en ook de EU is van plan om een zak met geld te geven. Aangezien dat uiteindelijk allemaal geld van o.a. de Nederlandse belastingbetaler is, geven de inwoners van het Oldambt dus 3x. Namelijk via de gemeente, de landelijke overheid en de Europese Unie.
Lijkt mij een beetje veel van het goede. Zeker voor een gemeente die tot de armste van het land behoort. Respect overigens voor de leerlingen die zich betrokken voelen bij dit project en helpen met de uitvoering.


De gemeente mag trouwens sowieso graag voor Sinterklaas spelen. Hier wat voorbeelden van dit jaar:

– Wielerronde Healthy Aging Tour > subsidie van € 16.240,-
– haalbaarheidsonderzoek kunstcentrum > subsidie van € 20.000,-
– kunstgrasveld WVV > € 650.000,- i.p.v. 450.000 euro

Uiteindelijk moet dat geld wel door iemand opgebracht worden en dat is meestal de burger.

Nu het ogenschijnlijk wat beter gaat met de economie, meent de gemeente dat zij gelijk weer een greep in de portemonnee van haar inwoners kan doen via de OZB. Die wordt in 2018 met 2% verhoogd. Ja, is het argument, om alle plannen van de gemeenteraad te kunnen realiseren, is extra geld nodig. Die 2% is niet zo veel, maar in de jaren daarvoor was het wel bingo. Zie onderstaande tabel.

20102011201220132014201520162017
opbrengst
(miljoen Euro)
8,8148,82710,30410,26210,48311,55611,79711,797
percentage
verhoging
----0,1%16,7%-0,4%2,2%10,2%2,1%0%
Tabel 1 - OZB opbrengst 2010-2018 en jaarlijkse procentuele verhoging
(Bron: jaarrekeningen Oldambt + verordening Onroerende Zaakbelasting)

Ondanks dat de WOZ-waarde van de meeste woningen de afgelopen jaren flink gedaald is, hebben wij daar als belastingbetaler nooit iets van gemerkt, omdat de gemeente de daling van de woningwaarde voor zichzelf compenseerde door de tarieven te verhogen. Zakte bijvoorbeeld de waarde van een woning met 4% dan werd het belastingtarief met 4% verhoogd. Daarbij kwam nog de standaard jaarlijkse verhoging van 2% en soms nog een extra verhoging.

Uiteindelijk is de totale huizenbelastingopbrengst van de gemeente de laatste 8 jaar bijna iedere keer nog gestegen. Soms zelfs fors, zoals in 2012 (16%) en in 2015 (10%).

De tabel laat nog iets opmerkelijks zien. Wanneer een nieuwe gemeenteraad wordt gekozen (2010, 2014, 2018), wordt altijd in de eerste jaren het OZB-tarief flink verhoogd. Daarna niet meer, want bij de nieuwe verkiezingen willen de regerende partijen immers graag uw stem. Men gokt er op, dat u die extra verhoging dan waarschijnlijk al weer bent vergeten.

Daarom is percentage nu (2017) en in 2018 zo laag. Maar uiteindelijk is de afgelopen 8 jaar de OZB wel met ruim 33% gestegen.


Weliswaar draait de economie wat beter, maar dat leidt niet direct tot koopkrachtstijging van de Nederlandse huishoudens. Heeft u het idee dat de portemonnee de laatste jaren eerder leeg is? Wel, hier een mooie grafiek uit de Miljoenennota 2018 die dat gevoel bevestigt. Duidelijk is te zien dat de koopkracht al vele jaren stilstaat (blauwe lijn).

Koopkrachtontwikkeling 1997-2015 (bron: CBS-Statline)

Dit artikel heeft in ieder geval 1 oorzaak laten zien.

 

Aanvulling 16-11-2017
De 38.000 euro voor de Sint Maarten actie komt normaal gesproken uit de pot Onvoorzien. Deze bevat echter niet meer dan 8000 euro. Het resterende bedrag haalt de gemeente uit de reserves, de spaarpot dus.

 

Over Sint Maarten
Het eiland vormt samen met Saba en Sint Eustatius de zogenaamde kleine Antillen of Bovenwindse Eilanden. Het bestaat uit een Frans en Nederlands deel. Het Nederlandse deel telt ca. 39.000 inwoners. Sinds 2010 is het eiland zogenaamd zelfstandig binnen het Nederlands Koninkrijk. Het heeft een eigen parlement en eigen regering. Zelf de boel besturen valt nog niet mee gezien de 6 regeringen die het in 7 jaar heeft versleten.

Die zelfstandigheid vormt nu een sta in de weg om de echte slachtoffers van orkaan Irma, de meest kwetsbare burgers, adequaat aan onderdak te helpen. Nederland is bereid 550 miljoen in een wederopbouwfonds te storten. Zij verbindt daar twee voorwaarden aan: de oprichting van een ‘integriteitskamer’ die al twee jaar door de autoriteiten in Philipsburg wordt opgehouden en de inschakeling van de Koninklijke Marechaussee en Douane bij de grensbewaking. Beide voorwaarden zijn door minister-president William Marlin verworpen. Hij en zijn kabinet ervaren het als een aantasting van hun autonomie. De miljoenen uit Nederland zijn welkom, maar niet als er pottenkijkers meekomen.

 

Over Bopinie: dat is een kort, op persoonlijke titel geschreven opiniestuk.

Bopinie -> Dossier Hema-terrein/bibliotheek – geheugenverlies raad

De Oldambtster politiek heeft maandagavond (25-9-2017) de eerste stap gezet naar het mogelijk slopen van de oude bibliotheek en ombouwen van de 1e verdieping van de Hema tot ambtenarenkantoor. Daarnaast werd een voorstel ingediend en aangenomen om te onderzoeken of in het nieuwe complex ook de raadszaal kan worden ondergebracht.

Ik kreeg onmiddellijk visioenen van de sloop van de Klinker en Muziekschool. En het drama rond de bouw van het Cultuurhuis. De parallellen liggen voor de hand. Het plan moet nog uitgewerkt worden, maar inmiddels is het eerste wijzigingsvoorstel al ingediend. Weliswaar zal het nieuwe ambtenarenkantoor zeker geen tientallen miljoenen gaan kosten, maar het zullen er al gauw enkele miljoenen zijn.

In diezelfde raadsvergadering van 25-9 stelde de VVD vragen over de extra kosten van het kunstgrasveld van WVV (eerst 4 ton, uiteindelijk 6 ton). Terecht dat zij zich druk maakt om dat enorme bedrag voor een kunstgrasveld, maar het is wel erg wrang dat vervolgens een raadsmeerderheid blijkbaar al weer vergeten is, dat de huidige raadszaal naast de Tramwerkplaats een paar jaar geleden voor ruim € 156.000 is verbouwd (€ 140.000 verbouw en later nog eens € 16.000 voor akoestische aanpassingen). Niet alleen is de raad kort van geheugen, ook heeft zij totaal niets geleerd van de organisatorische puinhoop, die de bouw van het Cultuurhuis heeft gekenmerkt.

Weet u het nog? Het gebouw zou meerdere parkeerdekken krijgen. Niets van terechtgekomen. Langs de kant van de Ludensweg zouden appartementen komen. Niks van terechtgekomen. De Ludensweg zou worden doorgetrokken naar de Stikkerlaan. Niks van terechtgekomen. Wel of niet een manifestatiehal en waar moet die dan komen. Niks van terechtgekomen, maar wel op voorhand € 500.000 aan bouwer Benus overgemaakt.
Het Cultuurhuis zou zonder subsidie draaien (burgemeester Smit in DvhN van 27-06-2011). Haha. Het was eerst € 730.000 en is vervolgens in alle stilte met 2 ton verhoogd naar € 930.000 op 29-11-2016.

Spreekwoorden zeggen “besturen is vooruitzien” en “je kunt leren van het verleden”. En wat zeiden de politici tijdens de bespreking van het door het college van B & W opgestelde evaluatie-rapport over de bouw van het Cultuurhuis? Volgens coalitiepartijen SP, PvdA, PvhN en CDA en oppositiepartijen ChristenUnie en Fractie Van der Wal geeft het interne rapport een voldoende beeld van de lessen die geleerd moeten worden voor de toekomst.”

Hou dat in uw achterhoofd wanneer u weer een stuk over de plannen rond het Hema-terrein leest.

Over Bopinie: dat is een kort, op persoonlijke titel geschreven opiniestuk.

Sloop bibliotheek Modastraat

Sommige artikelen op deze website zijn geschreven uit boosheid. Meestal vanwege domme uitspraken/beslissingen van mensen zoals politici.
Onlangs was het weer raak. Ik verslikte me bijna in mijn ontbijt toen ik de krantenkop las over de mogelijke sloop van de oude bibliotheek (Johan Modastraat 5) naast het gemeentehuis. [DvhN – 25-07-2017]

Historie bibliotheek Modastraat
De bieb werd in 1977 gebouwd en mag zondermeer een markant gebouw worden genoemd. Dat geldt voor zowel binnen- als buitenkant. Je kunt er heerlijk ronddwalen en je verstoppen in de vele hoekjes die het pand telt. In de biebperiode was het een perfecte plek voor wie zich even met een boek of tijdschrift wilde terugtrekken. Wel zou het van binnen opgeknapt moeten worden. Het heeft van binnen veel schoon metselwerk wat inmiddels nogal gedateerd oogt. Ga bijvoorbeeld sommige muren verven en andere stucken.
Natuurlijk valt over smaak te twisten, maar Winschoten kent de laatste 50 jaar maar weinig architectonisch opvallende gebouwen. En als ze er zijn, worden ze afgebroken zoals de Klinker en de Muziekschool. Los van de kapitaalsvernietiging, is het historisch besef van mensen die zulke beslissingen nemen, dat van een pinda. Helaas liepen en lopen er veel van dergelijke mensen rond in Winschoten. Voor wie wil zien hoe mooi Winschoten er vroeger uitzag, is het genieten van de facebookpagina over de Visserdijk. Gaat inmiddels ook over andere delen van Winschoten. Een uitstekend initiatief van Addy “piano” Adams.


Bibliotheek in Cultuurhuis
De huidige bibliotheek is sinds 2015 ondergebracht in cultuurhuis de Klinker. Waarom is mij niet duidelijk. Het is te danken aan een initiatief van de PvdA. Het heeft geen enkel raakvlak met wat zich in de rest van het gebouw afspeelt. Het naastgelegen, voormalige kantongerechtsgebouw (nu gezondheidspost) was in mijn ogen een perfecte plek voor de bieb geweest. Alles gelijkvloers, dus ook goed bereikbaar voor mensen die slecht ter been zijn en moeders met kinderwagens. Nu moet je voor de jeugdafdeling naar de 1e verdieping. De volwassenen afdeling bevindt zich aan beneden aan de rotondekant. Dat was een mooie plek voor een horecazaak geweest.


Bijdrage bouwkosten Cultuurhuis
Toen de plannen voor de bouw van het Cultuurhuis werden opgesteld, was lange tijd onzeker of de bieb ook mee zou verhuizen. Het gebouw was eigenlijk te groot als bibliotheek. Daarom werden al jarenlang  diverse ruimtes aan anderen verhuurd, zoals het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt (CHC). In de eerste plannen van het Cultuurhuis werd er nog van uitgegaan, dat de verkoop van het bibliotheekgebouw zo’n 2,5 miljoen euro zou bijdragen aan de bouwkosten. Uiteindelijk is daar niets van terechtgekomen, omdat er geen koper voor te vinden was.
Na de verhuizing van de bieb in 2015 naar het Cultuurhuis is het CHC achtergebleven, terwijl de rest van het gebouw in beheer is bij anti-kraakbedrijf Carex. Die verhuurt ruimtes aan verschillende organisaties, waaronder moskee Alsahaba en jongerenwerk Jimmy’s.
Een andere gebruiker van het pand is stichting Oud Winschoten, die zich inzet voor behoud van het Winschoter erfgoed. Blijkbaar valt de bibliotheek daar niet onder.  Ipv zich in te zetten voor behoud van het gebouw zeurt men bij de gemeente nu al om een nieuw onderkomen. Het op schoot zitten bij de gemeente (pardon, samenwerken met de gemeente), is blijkbaar belangrijker dan zich inzetten voor het behoud van iets relatiefs oud. Over een paar jaar op een bijeenkomst murmelen bij oude foto’s over hoe mooi het vroeger was, is dan het enige wat nog rest.


Kosten huisvesting en ambtenaren
In 2010 zijn de gemeenten Winschoten, Scheemda en Reiderland in het kader van een herindeling samengevoegd. De gemeenteraad vond het destijds belangrijk dat alle ambtenaren in 1 gebouw zouden werken. Nu werken zij in verschillenden gebouwen verspreid over de gemeente. Dat kan soms wat onhandig zijn, maar met moderne communicatiemiddelen zijn veel problemen op te lossen.
Voorlopig wordt vastgehouden aan een groot gemeentekantoor voor alle ambtenaren die dan in de grootste kern zou moeten staan. Dat is dus Winschoten. Maar alle medewerkers van de 3 voormalige gemeenten passen niet in het bestaande gemeentehuis. Zelfs niet nu eindelijk het CBR vertrokken is. (Nooit begrepen wat een dergelijke semi-commerciële organisatie in het gemeentehuis te zoeken had.)

Oldambt telt ca 38.000 inwoners. Bij de gemeente waren in 2016 gemiddeld 320 personen werkzaam.

Jaar2013201420152016
Vast personeel345321310320
Gemiddeld aantal FTE's per jaar; bron jaarverslag 2016

Het meest voor de hand liggend is daarin flink snoeien. Dat bespaart een hoop m2 en geld. Economisch gezien heeft het gros van de ambtenaren geen toegevoegde waarde. Sterker nog, ze kosten vooral geld en traineren met hun regels burgers en bedrijven.
Helaas gaat zoiets niet gebeuren, dus moeten er andere oplossingen worden bedacht.

Winschoten – Garst 1 – dependance gemeentehuis

Scheemda – Brugstraat 2 – dependance gemeentehuis

Een aantal ambtenaren werkt nu in het voormalige gemeenthuis van Scheemda. In Winschoten werkt een deel op de Garst. Wat is er op tegen om ze daar te laten zitten? Eén van de klachten van burgers bij een herindeling is dat alles geconcentreerd wordt in de grootste plaats. Hoe klein misschien ook, maar de aanwezigheid van een groep mensen werkzaam in een buitenplaats zorgt toch voor een stukje bedrijvigheid. Ook voorkomt het dat een gebouw leegstaat en misschien verpaupert. Nu wordt het gebouw onderhouden en dat is uiteindelijk goed voor het aanzicht van de omgeving. Daarnaast moeten de mensen voorzien worden van een natje en droogje, ze maken in de pauze een wandeling en doen bij de lokale supermarkt inkopen, want men is toch al in de buurt. Kortom, hoe bescheiden misschien ook, het geeft wat reuring en je laat als politiek zien, dat een kleine kern ook meetelt.


Kosten huisvesting+salarissen ambtelijk apparaat
Wij zijn wij als Oldambtster belastingbetalers nu kwijt aan salarissen, bureaus, koffieautomaten en een dak waaronder alles kan staan en iedereen zijn werk doet?

Jaar2013201420152016
Personeelskosten24,023,222,223,1
Huisvesting2,42,23,13,3
----------------- ----------------- ----------------- -----------------
Totale kosten ambtelijk apparaat29,828,729,030,5
bron: jaarrekeningen 2013-2016 (bedragen in miljoenen euro's) Opm: De landelijke overheid verandert nog wel eens de regels die bepalen hoe de kosten van het ambtelijk apparaat moeten worden berekend. Betekent dat als je de regels van 2016 los laat op voorgaande jaren, daar andere (lagere) getallen uitrollen. Dat is echter niet correct, want de kosten die in het verleden zijn gemaakt, kun je niet terugdraaien.
Zo tellen de bestuurskosten vanaf 2016 niet meer mee. Betekent dat het bedrag dus te laag is. Tel er maar ca 0,8 miljoen bij op.


Loopbrug tussen gemeentehuis en Hema
Wanneer het gemeentehuis te klein is, ligt het voor de hand, om te onderzoeken of het mogelijk is om in de naastgelegen bibliotheek het gemeentelijk personeel onder te brengen. Dat schijnt echter niet zo eenvoudig te zijn. Mensen met een raket naar de maan sturen is geen enkel probleem, maar volgens “deskundigen” is het vanwege hoogteverschillen niet mogelijk om beide gebouwen met bijvoorbeeld een loopbrug of tunnel te verbinden. (Is mij althans ooit door een gemeenteambtenaar vertelt.)

Inmiddels zijn weer nieuwe argumenten bedacht waarom het ongeschikt zou zijn als ambtenarenkantoor. Het gebouw is te oud, de indeling is onhandig en de exploitatiekosten zijn te hoog. Ook zouden zijn de kosten van onderhoud te hoog zijn.

Het zijn allemaal kulargumenten. Onlangs zijn de kamers van de burgemeester en de wethouders in het oude deel van het stadhuis (Langestraatkant, bouwjaar 1896) voor meer dan een ton opgeknapt. Daar heeft niemand over gemekkerd en dat is ook terecht. Het is onderdeel van de Winschoter historie. De bibliotheek is weliswaar amper 40 jaar oud, maar hoort daar zeker ook bij.

Te pas en te onpas worden adviesbureaus ingeschakeld, maar blijkbaar is dat hier niet nodig. Dat geeft wel te denken.

Maar hoe stoppen we nu alle ambtenaren in het gemeentehuis? Gelukkig hebben de plannenmakers van de gemeente een aantal geniale oplossingen bedacht.
De voorkeursvariant (nr 4, verderop meer info) van met name wethouder Broekhuizen, is slopen van de bibliotheek. Dat ziet er als volgt uit.
We breken de op nog geen 10m afstand van het gemeentehuis staande bibliotheek af (eigendom gemeente) en brengen de ambtenaren onder op de bovenverdieping van de Hema die zeker 100m verderop staat. Vervolgens verbinden we beide gebouwen met een loopbrug, een soort mini blauwe loper, en klaar is kees. Weliswaar moeten er nogal wat bouwkundige aanpassing aan het Hema-gebouw worden uitgevoerd, zoals ramen, maar dat komt vast wel goed. De Hema-eigenaar is al vele jaren van plan om het zwaar gedateerde gebouw te moderniseren en misschien is dit het moment om dat plan eens door te zetten.

Het opmerkelijke is, dat de gemeente sinds 2016 eigenaar is van de Kijkshop. Die zit in hetzelfde gebouw als de Hema. Aangezien de Hema graag alles gelijkvloers wil hebben, kan dat prima door de Kijkshopruimte er bij te trekken. Het plan is dan om de 1e verdieping te ruilen tegen de Kijkshop.

Groningen – loopbrug tussen oude en nieuwe stadhuis (foto RCE)

Een mooi voorbeeld hoe het vooral niet moet, was te vinden in de stad Groningen. Daar waren het oude en nieuwe Stadhuis op de Grote Markt d.m.v. een loopbrug met elkaar verbonden.


Toekomstplannen Hema-terrein
Het mogelijk slopen van de bibliotheek staat niet op zich, maar vormt onderdeel van een groter plan.
Het parkeerterrein achter en naast de Hema, de voormalige supermarkt De Boer en de Kijkshop zijn sinds 2016 in handen van de gemeente. Zij heeft het gekocht van projectontwikkelaar Mestemaker. Die heeft in het verleden voor het gebied talloze plannen ontwikkeld, maar daar is om diverse redenen nooit iets van terechtgekomen. Nu heeft de gemeente in principe de handen vrij om het terrein naar eigen inzicht te ontwikkelen.

In het verleden (2007, gemeente Oldambt bestond nog niet) zijn daar ook al wat schetsen van gemaakt. Afgaande op de woorden van wethouder Broekhuizen, lijkt zij deels terug te vallen op die ideeën. Die wil ik u zeker niet onthouden, omdat het een aardig inkijkje geeft in de gedachtewereld van de plannenmakers.
Destijds had men zelfs nog het plan om een straatje met extra winkels aan de achterkant van de Hema aan te leggen. Dankzij dat straatje en eventueel pleintje zou het gemeentehuis wat meer zichtbaar worden volgens de plannenmakers. Is maar de vraag hoe zinvol dat is. Dat gedeelte van het gemeentehuis is gewoon een kantoorgebouw. Is niet mooi of lelijk, maar puur functioneel. Je gaat er niet voor de lol naar toe, alleen voor een zakelijke reden als paspoort ophalen. Het zou ook prima op een bedrijventerrein kunnen staan.

Het meest bizarre idee wil ik toch even laten zien. Hierbij was sprake van een 12-verdiepingen tellende woontoren op de plek van de Hema. Iemand die zoiets bedenkt, heeft werkelijk geen enkel gevoel voor stedelijke bebouwing en toont een beschamend gebrek aan respect voor de historie van het Winschoter stadscentrum. Er was zelfs een bureau bij betrokken wat zich stedebouwkundig noemt (HKB Groningen).

Voorbeeld uit 2007 van invulling Hema-terrein

Nog een voorbeeld uit 2007 van invulling Hema-lokatie zelf


Plannen anno 2017

Wat de nieuwe plannen betreft, hebben wethouder mevrouw Broekhuizen en co 4 varianten bedacht.

1 – Alleen slopen supermarkt. Verder blijft alles zo als het is. Ook de bibliotheek blijft.

2 – Slopen supermarkt en bibliotheek.

3 – Als 2 + bouw nieuw winkel naast Hema en deels bouw kantoorruimte op huidige parkeerterrein achter winkels. Zie schets Dommeringplaats model A2.

Dommeringplaats model A2

4 – Idem als 3, maar minder kantoorruimte op huidige parkeerterrein. Wel wordt bovenverdieping Hema ingericht als kantoorruimte. Zie hieronder voor schets Dommeringplaats model A.

Dommeringplaats model A

De voorkeur van het college van B & W gaat uit naar variant 4. De gemeente noemt de schetsen trouwens Dommeringplaats. Dat is een mooie verwijzing naar Hotel Dommering die daar ooit gestaan heeft. Op die schetsen zijn de bibliotheek en voormalige supermarkt De Boer al gesloopt.
Aan de rechterkant (rood omkaderd) komen woningen te staan. Voor die woningen loopt een nieuwe weg langs, die de Modastraat met Schönfeldplein verbindt.
Achter de Hema wordt een dubbele rij bomen geplant. De eerder genoemde loopbrug die gemeentehuis en Hema verbindt loopt achter de bestaande winkels (Readshop, Jeansshop) langs.
Een ernstige misser in de plannen is het verdwijnen van parkeerplaatsen.


Verdwijnen parkeerplaatsen achter de Hema
Wanneer het terrein achter en naast de Hema grotendeels zou worden bebouwd, komen belangrijke parkeerplaatsen te vervallen. Voor snel een boodschapje doen, is dat terrein zeer belangrijk. Doordeweeks staat het aardig vol en op de zaterdag zelfs helemaal. Wanneer je als gemeente probeert een compact winkelcentrum te creëren, zul je ook moeten zorgen voor parkeerplaatsen in de nabijheid.

Hoe een aantrekkelijk en goed functionerend winkelgebied er uit moet zien, weten ze heel goed bij adviesbureau Broekhuis Rijs. De gemeente huurt dit gerenommeerde adviesbureau regelmatig in. In 2012 heeft het bedrijf een rapport [link hier] over het Winschoter winkelbestand opgesteld. Dat zeer leesbare en nog steeds grotendeels actuele rapport zegt over het Hema-terrein en omgeving (pag. 35) het volgende:

“Op de kop van het gebied is op het terrein naast de Hema onlangs (rapport is van 2012, GvdL) meer parkeergelegenheid gekomen; een sterk bronpunt (aanleverpunt bezoekers) aan deze zijde van het centrum is belangrijk voor het functioneren van het centrumgebied.”

En op pag 38:
“Naast een duidelijk kernwinkelgebied met trekkers op de juiste locaties zijn de bronpunten van wezenlijk belang voor het functioneren van het centrum. In de situatie van het gewenste compacte kernwinkelgebied is dat niet anders. Direct rondom het centrum dienen grotere parkeermogelijkheden aanwezig te zijn en in de rand daaromheen kan gratis worden geparkeerd.”

Het plan om parkeerruimte op te offeren voor woningbouw en kantoorruimte voor ambtenaren, is dus volledig fout.


Suggesties

Tot slot nog wat suggesties.

Suggestie 1 – Nieuwbouw naast de Hema

In het krantenartikel waarin over de mogelijke sloop van de bibliotheek werd geschreven, kwam ook de invulling van de ruimte (nu parkeerterrein) naast de Hema aan de orde. Ooit stond daar het gebouw van de NMB. Nu mompelde de wethouder iets over een gemeentewinkel. Daar zit toch niemand op te wachten. Verkoop dat stuk grond en zet er een horecazaak op, bijvoorbeeld een grand-cafe of brasserie. Het is een perfecte locatie en zeer geschikt voor een terras. Vrijwel de hele dag zon. De plek om te kijken en gezien te worden. Met het verdwijnen van Hotel de Nederlanden zit er op die centrumplek niks meer op horecagebied. (Een automatiek is toch een heel ander iets.)

Suggestie 2 – serre Hema

Als de Hema toch verbouwd wordt, bouw dan aan de zijkant (Schönfeldpleinkant) een serre die dienst doet als koffiebar. De doorgang tussen Hema en DA-drogist is nu sfeerloos breed. Daar kunnen best wat meters af. Maar zorg dan wel voor een echt mooi serre, zoals hieronder. Mevrouw BOB en ik hebben daar ooit koffie gedronken. (Daarna was ons geld op.)

Zeist – serre hotel Figi

Suggestie 3 – Alternatief ambtenarenkantoor

Als de ambtenaren toch in het Winschoter centrum moeten blijven, is het misschien een idee om het parkeerterrein achter het gemeentehuis te bebouwen. Het parkeerterrein blijft, maar de huisvesting begint op de 1e verdieping. Het is een relatief goedkope bouwmethode, omdat je alleen een partij heipalen hoeft te slaan. Er komt geen kelder onder, want dat is duur. De nieuwbouw is eenvoudig met het bestaande gebouw te verbinden. Ook kan op die plek een stijlvollere entree naar het gemeentehuis worden gerealiseerd.
Ook het ’t Rond zou zeer geschikt zijn als gemeentehuis. Als winkelcentrum is het de zoveelste historische vergissing op die plek. Haal je ook gelijk een heleboel m2 winkelruimte uit de markt.

Parkeerterrein achter gemeentehuis

Suggestie 4 – Toekomst bibliotheekgebouw

Ook al zou de bieb ongeschikt zijn als werkplek voor ambtenaren en is het moeilijk er een koper voor te vinden (is alles trouwens een kwestie van vraagprijs), dan is dat nog steeds geen reden om ‘m af te breken. Bij het minste of geringste wordt een adviesbureau ingehuurd, maar dat is bij mijn weten hier niet gebeurt.

Ja, wordt gezegd: “het gebouw is niet zo energiezuinig en het tocht er.” Het gebouw heeft als energielabel C. Dat is helemaal niet zo gek. Dat het er kan tochten is niet onlogisch. Het is van binnen een open gebouw. Als er ergens een buitendeur of raam wordt opengezet, ontstaat al gauw een luchtstroom door het hele gebouw. Denk maar eens aan een lange gang in een gebouw. De brandweer wil niet voor niks dat er brandvertragende deuren in zo’n gang worden geplaatst.

Wat een mogelijke toepassing zou kunnen zijn, is het gebouw verhuren als bedrijfsverzamelgebouw voor startende ondernemers. Dat verhuren moet dan gebeuren door een persoon die het hele gebouw zelf weer van de gemeente huurt. Alsjeblieft geen bemoeienis van de politiek of ambtenaren. En dan wel graag serieuze, commerciële bedrijven i.p.v. mensen die zichzelf als artistiek of kunstenaar zien en een ander de rekening laten betalen zoals in de voormalige LTS is gebeurd.

Het gebouw kun je opsplitsen in verschillenden verhuurbare segmenten. Deze delen kun je m.b.v. glazen wanden en deuren isoleren, zodat de tochtstromen ook grotendeels verdwijnen. Dankzij het glas houd je toch de openheid van het gebouw in tact. De gedachte is enigszins het Big Building idee zoals dat in de stad Groningen is gedaan met het voormalige Postsorteercentrum achter het hoofdstation. [link hier]

Mocht het gebouw veel ict-achtige bedrijven aantrekken, is de Big Beep een mooie naam. [uitleg: beep = Engelstalig voor korte piep, zoals bijvoorbeeld een computer/smartphone die maakt. Ook is beep de fonetische klank van bieb (bibliotheek)]. Het sluit ook aan op het idee van de gemeente om een internationaal onderwijsproject op te starten voor studenten (EDRiT). Die projectorganisatie zou prima in de Big Beep passen.
Qua organisatie is het niet de bedoeling dat de gemeente zich er mee bemoeit. Zij verhuurt alleen het gebouw aan een organisatie die haar eigen gang gaat


Slot
Zoals dit artikel laat zien, is het slopen van de bibliotheek en bebouwen van het parkeerterrein achter de Hema een slecht plan. Het is een vervolg op het zogenaamde actieprogramma Versterking Binnenstad. In het kader van dat plan is de afgelopen jaren maar liefst 26 miljoen euro in de binnenstad geïnvesteerd. Wanneer je kijkt hoe dat geld besteed is (slopen verkeerde gebouwen, zoals de C1000, waardoor winkels in dat gebied in de gevarenzone komen en mogelijk moeten sluiten, Oldambtplein gevaarlijkste rotonde van Winschoten), kun je rustig spreken van 1 van de grootste financiële debacles van de afgelopen jaren. Ik kom daar in een uitgebreid artikel nog op terug. Hier nog 1 voorbeeld waarom die 26 miljoen grotendeels verkeerd besteed is.

Voormalige videotheek Torenstraat – foto Google streetview

Het zogenaamd uit de markt halen van vierkante meters winkelruimte blijkt in de praktijk te ontaarden in verspilling van belastinggeld.
Een prachtig voorbeeld is de voormalige videotheek in de Torenstraat. Het pand is door de gemeente voor 180.000 euro aangekocht en gesloopt. Nu ligt er een braakliggend stuk grond en is het lelijke pand wat er achter stond volledig in het zicht. De eenheid in bebouwing is verbroken. Het aanzicht van de straat is weg met zo’n rare open plek tussen de huizen. (Schuin aan de overkant is net zo’n “gat” (toekomstige stadstuin). De enige die hier beter van is geworden, is de pandeigenaar. In de goede jaren heeft deze hier een prima boterham verdient, maar als het slecht gaat, mag de belastingbetaler er voor opdraaien. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Kom dan met een herbouwplan voor bijvoorbeeld appartementen. Of had het bestaande pand omgebouwd. Is op andere plekken in de Torenstraat wel gebeurd.

Wordt vervolgd.

Houdoe wethouder Van den Aker

Tot verrassing van vriend en vijand stopt wethouder mevrouw Van den Aker op 1 augustus 2017 als wethouder. Officieel had zij nog tot de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 aan moeten aanblijven, maar wegens persoonlijke redenen gooit ze de handdoek in de ring.
Voor BOB een goede reden om eens kritisch naar een aantal door haar gerealiseerde zaken te kijken. Dat gebeurt in een niet helemaal willekeurige volgorde.


Achtergrond

De wethouder woont sinds 1997 in het Oldambt (Finsterwolde). Zij is van oorsprong een Brabantse biggenboerin (klinkt misschien wat onaardig, maar is een mooie alliteratie). Met haar echtgenoot en zoon bestiert zij een varkensmesterij in Oostwold. Voor een efficiënte bedrijfsvoering moet een boerenerf een werkterrein zijn zonder hinderlijke obstakels als bomen en struiken. Kortom een vlak, open terrein. Daar is op zich niks mis mee.


Marktplein

Marktplein Winschoten

Helaas meent zij die opzet ook te moeten toepassen op de inrichting van Winschoten, waardoor regelmatige nieuwe kale, steense gebieden ontstaan.

Juist groen geeft sfeer, maar dat wordt nou net weggehaald. Denk maar eens aan de laatste herbestrating van het marktplein in 2009. De boompjes die bij de vorige reconstructie in 1990 waren geplant en nu een mooie omvang hadden gekregen, werden weggehaald. Dat is overigens uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van Van den Akers voorganger wethouder Harry Jansema (VVD). Ondanks de ruim 2 miljoen euro kostende herinrichting is het nog steeds een zielloos plein. Volgens de gemeenteraad moest het marktplein de huiskamer van Winschoten worden! Maar daar is niets van terechtgekomen. Het is een gemiste kans van mevrouw Van den Aker dat zij in haar 7 jaar wethouderschap dat niet heeft opgepakt. Die malle goten, die er voor zorgen dat het slecht fietsen en lopen is op het plein, beginnen massaal omhoog te komen, wat tot gevaarlijke situaties leidt. En waar is nou toch dat groen gebleven? Leuk dat er bankjes naast de kerk staan, maar als de zon fel schijnt, ga je daar echt niet zitten. Hoe het ook kan, laat de foto hieronder zien.

Zwolle – Grote kerk plein (foto Google streetview)

Waarom wordt bijvoorbeeld op de plek van het afgebrande pand van “koekje Bouman” geen terras aangelegd? Het is de enige plek op het plein waar je de hele dag zon hebt. Plant er een grote boom en maak een hoekje met wat speeltoestellen voor kinderen.

Belangrijke ambtenaren op de achtergrond.
De wethouder wordt bij haar beleidswerk ondersteunt door diverse ambtenaren. Met name als het gaat om de inrichting van stad en landschap heeft een bepaalde ambtenaar nogal veel aanzien. Ook Van den Aker is gecharmeerd van mans ideeën. Zoals veel ambtenaren woont hij niet in het Oldambt (Emmen) en ziet dus niet in z’n eigen tijd de “chaos” die zijn hersenspinsels aanrichten in de gemeente. (Even voor alle duidelijkheid. De wethouder en raad zijn uiteindelijk verantwoordelijk. Zij zijn de echte boosdoeners.)  Aan invloedrijke ambtenaren zal ik overigens nog eens een apart artikel wijden.


Camperplek in Blauwestad

Op plek waar voorheen de Rode Rups (infocentrum) stond in de Blauwestad, is nu een camperplaats gecreëerd. Ook hier weer hetzelfde verhaal. Een grote parkeerplaats zonder enige groen of bomen.

Camperplek Blauwestad

Waarom overigens wel campers, maar geen tenten?
Het bizarre is nog wel, dat deze camperstaplaatsen met gemeenschapsgeld zijn aangelegd, waarmee de gemeente vervolgens een aantal jaren particuliere campings zat te beconcurreren.
Alhoewel het met die concurrentie ook wel weer meeviel. Het aanleggen heeft namelijk veel geld gekost en aangezien de gemeente wettelijk een kostendekkend tarief moet hanteren, kostte een overnachting tot voor kort 20 euro. Bij de jachthaven in Midwolda kost een overnachting op een particulier terrein maar de helft.
Inmiddels is de camperplaatst overgenomen door het Midwolmer bedrijf wat ook al actief is in de plaatselijke jachthaven en zijn de tarieven gehalveerd. Mijn punt is dat hier veel belastinggeld weggegooid is. De aanleg van 10 camperplaatsen kostte bijna € 24.000,-. Het is geen gemeentelijke taak om camperplaatsen aan te leggen en die vervolgens weer te verhuren aan een ondernemer.


Publiq

Publiq was de in 2002 geprivatiseerde buitendienst (o.a. groenbeheer en afval) van de gemeente Winschoten. Achteraf was dat privatiseren blijkbaar toch niet zo’n goed idee, want 10 jaar later werd Publiq opgeheven en de medewerkers weer ondergebracht bij (nu) de gemeente Oldambt. Hoe zat dat ook alweer?

In 2002 vonden CDA, PvdA en VVD van de gemeente Winschoten het een goed idee om de afdeling groen onder te brengen in een aparte, geprivatiseerde organisatie. Met name wethouder Janine Plugge-Roelfsema (PvdA) maakte zich daar nogal sterk voor. De nieuwe organisatie werd Publiq genoemd en ondergebracht bij Essent. In 2006 verkocht Essent Publiq al weer en wel aan Synergon. Na fraude en forse verliezen wilde Synergon wel van Publiq af. Het resultaat is bekend. De Oldambtster belastingbetalers mochten voor de miljoenen verliezen opdraaien.

Wat heeft mevrouw Van der Aker hier mee te maken? De privatisering en verliezen hebben zich immers voor haar aantreden als wethouder afgespeeld. Daarover kan haar niks verweten worden. Waar het echter misgaat, is het afhandelen van de verliezen en het geven van openheid van zaken.
Het opheffen van Publiq en onder brengen bij de gemeente heeft de Oldambtster inwoners minstens 2,2 miljoen euro gekost (bron: jaarrekening gemeente Oldambt 2011).

Buitenkant Raadszaal Renselkade Winschoten

De gemeenteraad heeft in 2012 in een besloten vergadering uitleg gekregen van de wethouder. (De democratie stond zogezegd even stil.) Van den Aker had er geen behoefte aan om in het openbaar uit te leggen hoe Publiq destijds functioneerde. Ook was er volgens haar sprake van een geheimhoudingsplicht. Huh, de gemeente geeft zomaar 2,2 miljoen euro weg, maar de burger mag niet weten waarom. Hoezo geheimhoudingsplicht? Naar wie toe? En wie heeft die afspraken gemaakt? En waarom? Wie wordt hier beschermd? In plaats van door te pakken, liet ook hier de gemeenteraad zich weer eens met een kluitje het riet in sturen. Zou een prima onderwerp zijn voor een WOB-procedure.


Oldambtplein 1 – rotonde

De fouten die bij winkelcentrum ’t Rond zijn gemaakt voor wat betreft de aankleding van de omgeving (o.a. Israëlplein), namelijk het bijna volledig ontbreken van groen zijn in nog ernstiger mate terug te vinden rond het Oldambtplein.

Winschoten Oldambtplein

Het hele gebied is voornamelijk rood/roestbruin. Dat geldt niet alleen voor de muren van de Klinker, maar ook voor de bestrating, banken en plantenbakken. Wat vooral opvalt, is het bijna volledig ontbreken van groen als struiken en bomen. Voor de reconstructie was het plein aan de winkelkant omzoomd door grote bomen. Helaas zijn die allemaal verdwenen. Een gemiddeld industrieterrein is een stuk kleurrijker.

Winschoten Oldambtplein

Qua verkeersveiligheid is het drama. Door de onduidelijke routering is het plein het onveiligste terrein van Winschoten geworden. In ambtelijk jargon heet het een shared space, maar eigenlijk is dat een synoniem voor verkeerswetteloosheid. Degene die het hardst rijdt, heeft voorrang. Of het nou om de oversteekplaats voor voetgangers gaat of de wandelzone rond het plein, wie het brutaalst is, is de winnaar. Wie bedenkt het trouwens om lantaarnpalen midden op het “fietspad” te plaatsen [zie foto hierboven]? En banken die tegen datzelfde fietsgebied aanliggen?  Waarom zou je op een bank gaan zitten, waar fietsers op een halve meter afstand voorbij scheuren? Mensen met lange benen die het aandurven op een bank te gaan zitten, moeten erg voorzichtig zijn. Een fietser rijdt er zo tegenaan. Hoge banken tussen oversteekplaats voetgangers plaatsen is vragen om problemen. Waarom zijn daar eigenlijk banken neergezet? Niemand gaat toch op een bankje zitten tussen 2 drukke wegen in.

Ook de parkeerplaats achter de Klinker is verboden voor groen. Kijk de kunst eens af in andere plaatsen. Ja, groenonderhoud kost geld. Maar kies je voor een leefbare stad of een steenwoestijn.

Oldambtplein 2 – fontein

Oorspronkelijk zou er helemaal geen nieuwe fontein komen, maar na talloze protesten is er dan toch een grote steen met blauw lampje neergezet waar water uitloopt. Kostte slechts € 267.500,-. We mogen het overigens geen fontein noemen, maar een waterwerk.  Vergelijk dat eens met de originele fontein ! (Kon overigens geen foto vinden waar die wel volop staat te spuiten.)

Winschoten fontein Oldambtplein (vroeger)

Maar of het nu om de verkeersveiligheid gaat of de inrichting van het plein, volgens mevrouw Van den Aker is er niks aan de hand en ziet het er allemaal prachtig uit.


Karaf

De gemeenten Winschoten en Scheemda hadden beide een onderscheiding voor een burger of organisatie die zich verdienstelijk had gemaakt voor de gemeenschap. De Johan Poppenprijs was een particulier initiatief (Radio Winschoten), terwijl de Scheemder prijs door de gemeente werd georganiseerd.

Met de komst van de gemeente Oldambt zijn beide prijzen helaas verdwenen. Om dat gemis op te vangen, bestaat sinds enkele jaren de Oldambtster karaf. Een prijs die uit de koker van mevrouw Van den Aker komt. De prijs is net zo kleurloos als de naam.[foto karaf]

Karaf ter illustratie (leuker dan de echte Karaf)

De onderscheiding zou de Oldambtsters moeten verbinden. Dat is lachwekkende onzin, zoals die alleen door politici kan worden bedacht. De gemeente Oldambt is uitsluitend een bestuursvorm, een bestuurlijke entiteit zoals dat zo mooi heet, ontstaan uit een samenvoeging van plaatsen/gemeenten waar wel een gemeenschapsband is. Die saamhorigheid is in de loop der eeuwen ontstaan. Maar de plaatsen waar de gemeente Oldambt uit bestaat, hebben onderling weinig gemeen. Een Winschoter heeft niks met een Scheemder. Een Scheemder niks met een Beerster. En een Oostwolmer niets met een Finsterwolmer. Het zijn op zich staande gemeenschappen. Daar voelen mensen zich bij betrokken. Daar wil je ook iets voor doen, zoals je dat bijvoorbeeld doet voor vrienden of voor de sportclub waar je lid van bent. Daar voel je je mee verbonden. Niet bij een gemeentelijke samenvoeging waar geen burger om gevraagd heeft. Kunnen de eerder genoemde prijzen niet weer terugkomen? Die zijn herkenbaar en spreken veel mensen aan.


Reclamebelasting

De gemeente Oldambt heft sinds 2006 een belasting op gevelreclame van winkels. De opbrengst was bedoeld om allerlei activiteiten te organiseren waarmee publiek naar het stadscentrum zou moeten worden gelokt. Vreemd genoeg geldt die belasting alleen voor winkels in Winschoten en niet in andere kernen van de gemeente.

De belasting werd in eerste instantie alleen geheven op winkels in het centrum, maar in 2015 is het gebied uitgebreid tot een ruime schil er omheen. De reden was een zeer slimme, maar ook gemene zet van de gemeente. Om gratis parkeren in te kunnen voeren, vond de gemeente dat zij voor het verlies aan inkomsten moest worden gecompenseerd door de middenstand. De inkomsten uit parkeren liepen echter al een aantal jaren enorm terug. Door nu voor een aantal jaren een vast bedrag van de middenstand “af te troggelen” (150.000 euro), heeft de gemeente een constante inkomstenbron. Dat extra bedrag zit verrekend in de reclamebelasting. Dat geld is overigens weer bedoeld voor het aflossen van de Klinkerhypotheek. [Een uitgebreid artikel over dat onderwerp staat hier: gratis parkeren: gemeente naait ondernemers oor aan.]

Maar niet alleen winkeliers, maar ook medici als dokters, tandartsen en apotheken krijgen nu een aanslag in de bus. Dat een naamsbordje bij een tandarts geen reclamebord is, maar handig voor (onbekende) bezoekers/patiënten schijnt niet helemaal tot Van den Aker (en de meerderheid van de gemeenteraad, CDA, PvdA, PvhN en SP) door te dringen. Het leidde er toe dat de medici massaal de bordjes van hun gevel verwijderden. Ook droeg het bij aan het verdwijnen van een aantal kleine winkels, zoals de kruidenzaak in Engelstilstraat en hobbyzaak Carpe Diem in de Bosstraat (aanslag 414 euro).

Zelfs een noodkreet van garagebedrijf Miedema, al 50 jaar gevestigd aan de Hofstraat, gericht aan de gemeenteraad hielp niet.

De wethouder zei daarover het volgende: “De reclamebelasting wordt deels gebruikt voor de aanpak en verfraaiing van de binnenstad en deels voor het organiseren van evenementen. Ik en ook de meeste raadsleden denken dat ook de medische bedrijven daar baat bij hebben. Ook is het een kwestie van solidariteit dat ondernemers net buiten het winkelcentrum mee betalen.”

Dat je als winkelier buiten het centrum meebetaalt aan activiteiten in het centrum en daardoor juist mensen van jouw winkel worden weggelokt, is natuurlijk helemaal zuur.

De basis voor de belasting was aanvankelijk de hoeveelheid reclame aan de gevel. Sinds 2015 is echter de WOZ-waarde van een pand de grondslag geworden. Lekker gemakkelijk voor de gemeente, want die gegevens zitten toch al in de gemeentelijke computer, maar er is geen relatie tussen WOZ-waarde en een reclameboard aan de gevel. De vertegenwoordigers van Middenstandsvereniging Handel en Nijverheid (u weet wel, die club die het onderling zelden eens is en vaak ruziënd over straat rolt) die met de gemeente hebben onderhandelt, vonden het wel een goed plan. En wie waren die onderhandelaars? Dat waren Richard Hensens (verkoopt o.a. warme worsten en tompoucen bij de Hema) en Cor Boerma (pandjesverhuurder en autouitdeuker). Beide mannen hebben zich bij eerdere onderhandelingen over zogenaamd gratis parkeren door de gemeente al eens een oor laten aannaaien.


Tot slot

Alle bovenstaande fouten hadden op simpele wijze kunnen worden voorkomen, namelijk door te luisteren naar de burgers en vooral iets te doen met hun suggesties. Dat is toch niet zo moeilijk. Het voorkomt in ieder geval dat dit soort artikelen wordt geschreven en mevrouw Van den Aker de geschiedenis ingaat als een niet luisterende, klungelende wethouder.

Ik hoop dat het persoonlijk goed met u gaat, maar ben heel blij dat u als wethouder ophoepelt.

Oldambt en glasvezel – communicatie errors

Dit stuk is een vervolg op het artikel “Glasvezel in het Oldambt”.
Het blijft namelijk verbazingwekkend hoe de gemeente Oldambt zit te klungelen met de mogelijke aanleg van snel internet voor de buitengebieden en afgelegen woningen. Via de stichting “Oldambt Verbindt” probeert zij een glasvezelnetwerk voor iedereen aan te leggen. Wat ik in het eerdere artikel al schreef, namelijk dat het niet realistisch is om de hele gemeente van glas te voorzien, is nu ook doorgedrongen tot de plannenmakers zelf.
Je kunt wel in dun bevolkt gebied glasvezel willen aanleggen, maar dat kost miljoenen aan belastinggeld. Zelfs in grote steden is glasvezel nog maar weinig te vinden. Is ook niet nodig, want de snelheden op dit moment via de telefoonkabel (ADSL 100Mbit) en kabelbedrijven als Ziggo (200Mbit) stijgen nog bijna ieder jaar en komen al aardig in de buurt van glasvezel. Zo wordt voorkomen dat alle huizen opnieuw bekabeld (verglast) moeten worden. Dat is een dure grap.

Ook op draadloos gebied gaan de technische ontwikkelingen razendsnel.

  • 4G theoretisch 150Mb max (gemid 35Mb KPN)
  • 4G+ theoretisch 225Mb KPN (gemid ?)
  • 5G theoretische 10G (vanaf 2020)

Dat zijn snelheden die al aardig in de buurt van glasvezel komen.


Malle opmerking voorzitter “Oldambt Verbindt”
In november 2015 maakte KPN bekend speciale 4G internetmodems te gaan verkopen. Hiermee kunnen huishoudens gebruikmaken van snel, draadloos internet. In een telefonisch interview op Radio Noord (link hier) zei voorzitter Elles Bulder van de stichting “Oldambt Verbindt” hierover het volgende:
Oude telefoon + vrouw

In eerste instantie lijkt het dat je er veel mee opschiet, maar uiteindelijk betekent het, dat je over een paar jaar niet nog eens zo’n ontwikkeling krijgt.

Dat is een wel zeer malle opmerking om het eens voorzichtig te formuleren. Een paar jaar geleden was 3G de norm, nu 4G en inmiddels is ook al her en der 4G+ beschikbaar (theoretisch 225Mb). Daarnaast klopt 5G (snelheid minimaal 1G) al op de deur. In Korea is men zelfs begonnen met het opbouwen van 5G netwerk. Moet in 2020 draaien.
Technische ontwikkelingen gaan razendsnel. Hiermee is ook gelijk een andere opvatting van “Oldambt Verbindt” weerlegt, namelijk dat “glasvezel voor tientallen jaren toekomstbestendig is”.

Het argument om glasvezel te willen, omdat je anders niet mee kunt doen in zaken als internetbankieren of websurfen is echt onzin. Voor een gemiddeld huishouden kan een 8Mbit verbinding prima voldoen. Ik ben van 5Mbit naar 8Mbit gegaan en heb het niet eens gemerkt.


Glasvezel Oldambt komt niet van de grond
De in mijn ogen belangrijkste reden dat het niet van de grond komt, is de foute aanpak.
Er wordt op ambtelijk niveau zeker vanaf 2012 over de aanleg van glasvezel gesproken. Er is een stichting opgericht (Oldambt Verbindt) en een haalbaarheidsonderzoek gedaan, maar na 4 jaar is er nog steeds niks concreets. Dat is werkelijk bedroevend. Men stapelt werkelijk fout op fout.

De eerste “Oldambt Verbindt” website stond vol met nietszeggende blabla waar een geïnteresseerde helemaal niks mee kon. Het belangrijkste deel, de kostenpagina, werkte niet. Vragen stellen via een contactformulier of emailadres was ook niet mogelijk. Inmiddels is die website uit de lucht gehaald en vervangen door een beleidsnotitie (visiedocument) die voor de gemiddelde burger niet te begrijpen is. (Klik hier voor het document)

Organogram Breedband zonder pjHet basisplan oftewel hoe je voor een simpel probleem een complexe oplossing bedenkt.

Daarnaast worden er allerlei zaken bijgehaald, zoals het meedoen in een nog op te richten coöperatie die het glasvezelnetwerk zou moeten beheren.
Het beheer daarvan zou deels volgens de “Open Net” formule gedaan moeten worden. (Heb het geprobeerd te begrijpen, maar is mij niet gelukt. Zelf proberen? Klik hier.) Volgens mij zit een gebruiker daar niet op te wachten. Die wil alleen een snelle internetverbinding. Of dat nou via glasvezel, ADSL of draadloos is, maakt niet uit.
Niemand is geïnteresseerd in het zelf meedoen aan een dergelijke coöperatie en geneuzel over Open Net boeit ook niet echt. Waarom ook? Je gaat ook niet je eigen waterleidingbedrijf oprichten als er te weinig water uit de kraan komt. Dan zorg je voor een oplossing (zie volgende paragraaf).


Oorzaak trage verbinding
Het snelheidsprobleem wordt veroorzaakt door de grote afstand tussen telefooncentrale en woning van de abonnee.
Telefoonpalen
Een raadslid dat aan de Nieuwe Meerlandseweg in Finsterwolde woont, noemde zichzelf in het Dagblad van het Noorden (12-01-2016) ervaringsdeskundige op het gebied van traag internet. Zijn situatie is een prima voorbeeld om hier te laten zien waar het mis gaat. Het raadslid zit op een afstand van 4,1km van de centrale. Ik woon aan de Bovenburen in Winschoten op 2,6km van zo’n centrale. De beschikbare snelheden volgens provider XS4ALL zijn als volgt:

Afstand centrale <> Bovenburen 78 – 2,6km

  • ADSL2+    10 Mbit
  • VDSL2*     42 Mbit
  • Bonding*   85 Mbit

Afstand centrale <> Nieuwe Meerlandseweg – 4,1km

  • ADSL2+      3 Mbit
  • VDSL2*       niet beschikbaar
  • Bonding*     niet beschikbaar

Vergeet even de technische kreten hierboven, het gaat om de maximaal beschikbare snelheid. Die gaat bij toenemende lengte zeer hard naar beneden.

Hier nog een tabel die de relatie laat zien tussen de ADSL-snelheid en lengte van de telefoonkabel (bron: wikipedia)

Afstand tot telefooncentraleDownloadsnelheid
<0,7 km24 Mbit/s
<1,2 km22 Mbit/s
<1,6 km20 Mbit/s
<1,9 km18 Mbit/s
<2,1 km16 Mbit/s
<2,3 km14 Mbit/s
<2,5 km12 Mbit/s
<2,7 km10 Mbit/s
<3,1 km8 Mbit/s
<3,4 km6 Mbit/s
<3,9 km4 Mbit/s
<4,7 km2 Mbit/s
<5,3 km1 Mbit/s

Snelheid ADSL versus lengte telefoonkabel

Klik hier om zelf de afstand te bepalen tussen uw huisadres en de telefooncentrale.


Oplossing
De oplossing is vrij simpel en goedkoop t.o.v. deur-tot-deur glasvezel. Hak de telefoonkabel in korte stukken en plaats er een Straatkast (KPN-jargon voor mini wijkcentrale) tussen. Deze Straatkasten worden onderling met glasvezel verbonden en uiteindelijk op de hoofdcentrale aangesloten. (meer info hier)
KPN Straatkast VDSL
Ga met KPN om tafel en spreek een eenmalig aansluitbedrag af, zo blijven de aanlegkosten laag. Ook hoeft er geen aparte coöperatie te worden opgericht. Onderhoud wordt gewoon door KPN gedaan. Daarnaast kan de abonnee kiezen uit talloze ADSL-aanbieders. Dus concurrentie te over.

De mogelijke klacht van oneerlijke bedrijfssteun is met een creatieve constructie wel te omzeilen. Laat bijvoorbeeld KPN maar een aanvullende factuur naar de klant sturen. Die stuurt ‘m door naar de gemeente of provincie die uiteindelijk de rekening betaald.

Dit had jaren geleden al kunnen worden uitgevoerd. De verantwoordelijke wethouders, eerst Klaas van Leeuwen (Pvda) en nu mevrouw Laura Broekhuizen (PvdA), laten zich al jaren adviseren door dezelfde beleidsambtenaar. Ik kan niet anders concluderen dan deze man in zijn rol als adviseur behoorlijk faalt. Ik twijfel niet eens aan de goede intenties, maar het plan van toen lijkt nu een doel op zich te zijn geworden.
Ik heb de ambtenaar een aantal vragen gesteld, maar de antwoorden kloppen niet of zijn onvolledig. Het vervelende is, dat het op BOB een ongeschreven wet is om niet de namen van individuele ambtenaren te noemen. Uiteindelijk is het de wethouder die verantwoordelijk is.  Wel is het zeer spijtig, dat de gemeenteraad zich zo passief gedraagt. Die had al lang zelf een onderzoek moeten instellen waarom er zo weinig gebeurt i.p.v. afwachten tot de wethouder weer iets te melden heeft.

Een oplossing die misschien wel binnen een half jaar kan worden gerealiseerd staat hierboven. Glasvezel naar afgelegen huisjes aanleggen, is belastinggeldverspilling. De wereldbank er bij halen, is zelfs werkelijk bespottelijk.

Gratis parkeren – Gemeente naait ondernemers oor aan

Inleiding
Dit artikel is eigenlijk een aanvulling op het artikel “De bange middenstand”.
Tijdens de research voor dat stuk doken namelijk nog wat interessante cijfertjes op die ik u niet wil onthouden.

Parkeerautomaat vrij parkeren IMG_0891_cr (Medium)_cr (Medium) Sinds 1 januari 2015 is parkeren weer gratis, althans voor de automobilisten.
De inkomsten uit parkeren worden namelijk gebruikt om de gemeentekas te spekken. Door betaald parkeren af te schaffen, ontstaat er echter een gat in de gemeentelijke begroting. Dat moet nu door de winkeliers, supermarkten en pandeigenaren in het centrum worden opgebracht.


Opbrengst parkeergeld
Onderstaande tabel (tabel 1) laat zien hoeveel geld de gemeente de laatste 4 jaren netto heeft overgehouden aan betaald parkeren. Duidelijk is te zien dat de opbrengsten flink zijn teruggelopen. Parkeergarage ’t Rond zit hier overigens niet bij in. Dat is een apart verhaal. Komt verderop aan de orde.

Jaar2011201220132014
netto€ 362.000€ 335.000€ 286.000€ 155.000

Tabel 1 - Netto opbrengst parkeren jaren 2011-2014

Wanneer we de netto opbrengsten uitsplitsen naar herkomst (tabel 2), is het opmerkelijk dat het grootste deel van het geld wordt binnengehaald door boetes. Die hebben in ambtelijk jargon de prachtige naam “naheffing”. De gemeente had 3 parkeerwachters in dienst die samen per jaar zo’n € 150.000 kosten. De cijfers laten zien dat zij voornamelijk bezig waren hun eigen salaris via boetes terug te verdienen. Alleen in 2014 moest er dik geld bij. Of ze ook een bonus ontvingen voor het aantal boetes is niet bekend. Denk het eerlijk gezegd niet. Het is natuurlijk wel zo dat van hun aanwezigheid een preventieve werking uitgaat.

Jaar2011201220132014
Parkeergelden€157.000€ 155.000€ 134.000€ 56.000
Opbrengst boetes€ 205.000 € 180.000€ 152.000€ 99.000
--------------------------------------------------------
Netto€ 362.000 € 335.000 € 286.000 € 155.000

Tabel 2 - Netto opbrengst parkeren uitgesplitst naar parkeergeld en boetes


Parkeergarage ’t Rond
De parkeergarage is een vreemde eend in de bijt als het gaat om parkeervoorzieningen. De gemeente is eigenaar, maar het beheer is in handen van het landelijke bedrijf Interparking. En die beheerskosten zijn zeer hoog. Op jaarbasis zo’n € 128.000. Daar komen nog allerlei andere vaste kosten bij, zoals onderhoud, verzekering en bijdrage aan VVE. Al met al een totaal bedrag van € 41.000. Voor 2014 bedroegen de totale kosten dan ook zo’n € 169.000. Dat is jaarlijks een redelijk constant bedrag. Als we dan kijken naar de bruto opbrengsten van de parkeergarage in tabel 3, is duidelijk te zien dat de garage al jarenlang fors verlies lijdt.

Jaar2011201220132014
Parkeergarage bruto€ 117.000€ 112.000€ 112.000€ 100.000

Tabel 3 - Bruto opbrengst parkeergarage 't Rond jaren 2011-2014

Parkeergarage Rond buitenkant IMG_0872_klein (Medium)

Bovenstaande cijfers van de parkeergarage worden in de gemeentelijke jaarrekening niet apart vermeld. Daar staan wel de bruto-opbrengsten van straatparkeren/vergunningen inclusief boetes, maar de bruto opbrengst van ’t Rond wordt niet meegenomen. Het alleen vermelden van de bruto opbrengst is echter weinig zinvol als niet ook de kosten worden vermeld, zodat uiteindelijk duidelijk is wat je als gemeente netto overhoudt. Voor de volledigheid van dit artikel staan alle gegevens samengevat in tabel 4. Opmerkelijk genoeg is de gemeente niet consequent, want in de post “Kosten” zitten wel alle kosten van de parkeergarage verwerkt.

Jaar2011201220132014
Bruto opbrengst incl. boetes (zoals vermeld in jaarverslag gemeente)€ 1.058.000€ 933.000€ 888.000€ 820.000
parkeergarage bruto€ 117.000 € 112.000€ 112.000€100.000
Kosten€ 813.000€ 710.000€ 714.000€ 765.000
--------------------------------------------------------
Netto€ 362.000 € 335.000 € 286.000 € 155.000

Tabel 4 - Netto opbrengst parkeren jaren 2011-2014

Er was wel wat doorvragen voor nodig bij het ambtenarenkorps om alle informatie boven water te halen.


Waarom is de gemeente nu wel voor afschaffen betaald parkeren?
Jarenlang was de gemeente mordicus tegen gratis parkeren, maar de laatste 2 jaren is sprake van een omslag. Waarom?
Wel, hieronder nogmaals tabel 1, die laat zien dat al een aantal jaren de netto parkeeropbrengsten flink teruglopen. Dat is vervelend, want dan kun je als gemeente minder geld uitgeven.

Jaar2011201220132014
netto€ 362.000€ 335.000€ 286.000€ 155.000

Tabel 1 - Netto opbrengst parkeren jaren 2011-2014

Daarom bedacht men op het Gemeentehuis een slimme truc. We schaffen betaald parkeren af, want daar zeuren de middenstanders al jaren om en laten hen ter compensatie de gemiste parkeerinkomsten betalen. Zo sla je 2 vliegen in 1 klap. Je maakt burger en middenstand blij door betaald parkeren af te schaffen en de gemeente heeft een aantal jaren een vaste inkomstenbron.
Parkeerterrein achter WC IMG_0885_cr (Medium)

Betaald parkeren kan echter niet zo maar worden stopgezet. Er zijn meerjarenafspraken gemaakt over bijv de huur van het parkeerterrein achter het oude gebouw van de Winschoter Courant en wat te doen met de parkeerwachters. Uiteindelijk is de volgende verdeling gemaakt. De gemeente draagt de kosten van de afbouw en de ondernemers vergoeden de gemiste netto parkeeropbrengsten

  • Jaarlijks gemiste netto parkeeropbrengst – € 205.000 (periode 2015-2019)
  • Jaarlijks doorlopende kosten gemeente – € 177.000 (periode 2015-2019)

Zoals tabel 1 laat zien, is dat niet realistisch oftewel de ondernemers betalen veel te veel. Dat wordt niet alleen veroorzaakt doordat de netto parkeeropbrengst te hoog is ingeschat, maar de ondernemers ook opdraaien voor de zogenaamde afschrijvingskosten van het parkeerterrein rond de Klinker. Die bedragen maar liefst € 105.000 per jaar. Dat is een merkwaardige kostenpost die wat meer aandacht verdient.


Parkeerplaats Klinker
Deze kostenpost heet in ambtelijke termen “kapitaallast”. Om de aanlegkosten te dekken, zou het parkeerterrein 30 jaar lang € 105.000 moeten opbrengen. Uiteraard is dit onzin. Het zou niet best zijn als een dergelijk terrein zoveel geld zou kosten.
Parkeerterrein Aldi+Jumbo+Klinker IMG_0864_klein (Medium)
Het gaat hier in werkelijkheid dan ook om de medefinanciering van de bouw van de Klinker. Deze zit uiterst krakkemikkig in elkaar. De opbrengsten van parkeren (inclusief nooit gerealiseerde parkeergarage) hadden voor ca € 3,8 miljoen moeten bijdragen aan de bouwkosten van de Klinker. In haar onnozelheid heeft de gemeenteraad op 20-10-2010 dat zo beslist. [Klik hier voor dat document].
Die begroting zal trouwens de komende jaren nog meer problemen gaan opleveren, zoals de geschatte opbrengst van de oude bibliotheek die niet realistisch is. Maar dit is niet de juiste plek om daar uitgebreid op in te gaan. De sloop van de oude Klinker en huidige nieuwbouw is één van de meest trieste beslissingen van de Winschoter/Oldambtster gemeenteraad in de afgelopen jaren.
De omschrijving “kapitaallast” is op zich helemaal correct, maar het is niet fair om niet aan te geven waar het geld werkelijk voor bedoeld is.


Akkoord Handel & Nijverheid
Het vorige bestuur van horeca- en middenstandsvereniging Handel & Nijverheid vond het wel een goed plan en maakte eind 2014 met de gemeente de afspraak dat de ondernemers in het Winschoter centrum tot en met 2019 jaarlijks de volgende bedragen betalen.

  • ondernemers binnenstad: € 150.000
  • supermarkten en vastgoedeigenaren tenminste € 75.000 + minimaal € 25.000 eenmalig.

De gemeente draagt € 151.000 bij uit de pot voor het opknappen van het centrum (Actieprogramma opknappen binnenstad). Dat geld heeft de gemeente van de Provincie gekregen en kost haar dus niks. Het is een slimme zet, want iedereen draagt z’n steentje bij, behalve de gemeente.


Hoe wordt de bijdrage ondernemers geïnd?
Ondernemers betalen al een aantal jaren een zogenaamde reclamebelasting. Deze wordt gebruikt om meer bezoekers naar de binnenstad te lokken m.b.v. promotie, activiteiten en evenementen.
Om de parkeerbijdrage van de ondernemers te innen, wordt de reclamebelasting-verordening aangepast waardoor beide in 1x kunnen worden geïnd. Dat moet voor 1 januari 2016 rond zijn. De nieuwe bijdrage bestaat uit een vast bedrag van € 250 en een deel dat afhankelijk is van de OZB-waarde en lokatie van het pand. Namelijk € 3,10 per 1000 Euro WOZ-waarde (kleine cirkel) of € 1,55 (grote cirkel). Rond het centrum zijn hiertoe 2 denkbeeldige cirkels getrokken. De kleine cirkel is het gebied waarbinnen de ondernemers al jaren de reclamebelasting betaalden en de bedrijven daarbuiten zijn nu ook de klos. [ Klik hier voor kaart tariefgebieden Reclamebelasting (LET OP: groot bestand, laden kan even duren).]


Resultaat na 3 maanden gratis parkeren
Natuurlijk is de gemeente nieuwsgierig of gratis parkeren tot verhoging van de omzet heeft geleid. Uit een onderzoek van Gertjan van ’t Land (“Resultaten parkeerenquête Winschoten maart 2015”) wat de eerste 3 maanden evalueert, blijkt dat tegen te vallen.
Gevraagd werd hoe de ondernemers hun omzet inschatten. Zijn dus nog niet de werkelijke getallen. Hier de cijfers (te vinden op pagina 12).

  • 33% – omzet gestegen
  • 50% – omzet blijft gelijk
  • 17% – omzet gedaald

Ondernemers betalen nu de parkeerkosten i.p.v. de klanten in de hoop op een stijging van de omzet (dat is iets anders dan winst). Bovenstaande cijfers laten zien, dat de praktijk in Winschoten toch anders is. Betekent dat je als ondernemer meer kosten maakt, maar minder verdient. Dat brengt dus niks. Het is dus helaas zo als ik in eerder stuk (“De bange middenstand”) al schreef. Wanneer je als laatste gemeente betaald parkeren afschaft, gaat de omzet niet met “wel 10% procent omhoog” zo als in diverse publicaties wordt beweerd. Al kan het zijn, dat het publiek misschien nog moet wennen aan de nieuwe situatie.


Malle ideeën
Het afschaffen van betaald parkeren leidt tot minder inkomsten voor de gemeente. Om dat op te vangen, werden allerlei ideeën bedacht. Deze zijn te vinden in het rapport “Gratis Parkeren” van Gertjan van ’t Land. Eén was het verhogen van de OZB. De achterliggende gedachte was dat u als autobezitter (ongeacht dure of goedkope wagen) in het Oldambt een voordeel van wel € 30 tot € 40 per jaar zou hebben van het afschaffen van betaald parkeren. Maar de opsteller van het rapport meent, dat in het kader van de zogenaamde armoedebestrijding beter de OZB kan worden verhoogd. Iemand met een “dikke” auto woont vast in een groot huis en kan het dus beter betalen. Gelukkig heeft de politiek dat idee (voorlopig?) laten varen.

=========================================================================================================

Aanvullende informatie

Om tot dit artikel te komen, heb ik allerlei documenten doorgeworsteld, tabellen opgezet in Excel en ambtenaren met vragen bestookt. Niet alles is hierboven verwerkt, omdat het tot een onleesbare brij aan informatie leidt. En het is al weer een lang stuk geworden. Misschien moet ik de uitdrukking “schrijven is schrappen” wat meer ter harte nemen. Voor de liefhebbers echter hieronder nog wat extra informatie en tabellen.

Bestemming parkeergelden
De opbrengsten uit betaald parkeren worden vooral uitgeven aan algemene zaken, zoals de financiering van de nieuwe Klinker. Het reguleren van het verkeer is nooit het doel geweest. Tijdens een raadsvergadering in mei 2001 riep wethouder van financiën Ada Boerma (CDA) al dat de gemeente het geld nodig had voor algemene middelen.
Dat is nog steeds zo, gezien een opmerking in de gemeentelijke nota “Vrij parkeren” van Gertjan van ’t Land. Die nota was de basis om gratis parkeren in te voeren. Daar staat op pagina 66:

De gemeente bevestigt dat een deel van de inkomsten uit parkeren op dit moment gebruikt worden als algemene dekkingsmiddelen voor de gemeentelijke begroting. Hieruit worden bijvoorbeeld kosten betaald zoals het onderhoud van wegen, pleinen en plantsoenen, zwembad en sporthallen en de bibliotheek.

Nog wat extra tabellen
Om tot gratis parkeren te komen, heeft de gemeente verschillende rapporten laten opstellen, o.a. door Adviesbureau Broekhuis/Rijs. Dat bureau gebruikte voor de bruto parkeeropbrengsten cijfers van het CBS die echter niet kloppen. Tabel X1 laat de foute en juiste cijfers zien. Het bureau was daardoor iets te somber in haar rapportage.

Jaar2011201220132014
Foute cijfers opbrengst€ 1.290.000€ 1.048.000€ 975.000geen cijfers
Verandering -19%-7%
werkelijke opbrengst€ 1.058.000€ 933.000€ 888.032€ 920.000
Verandering-12%-5%+3,6%

Tabel X1 - Onjuiste opbrengst parkeergeld volgens adviesbureau Broekhuis Rijs


De hoeveelheid uitgeschreven parkeerboetes is de afgelopen jaren flink teruggelopen. Te zien in tabel X2

Jaar2011201220132014
Aantal boetes4379350030372000
Opbrengst € 205.000€ 189.000€ 164.000€ 99.000

Tabel X2 - Uitgeschreven boetes 2011-2014


De kosten van het parkeersysteem zijn hoog. Onderstaande tabel X3 is een overzicht van de geschatte kosten van 2014. De werkelijke kosten bedroegen € 765.00. Aardig goed ingeschat van het ambtelijk team dus. Daaronder tabel X4 die de totale opbrengsten (inclusief ’t Rond), alle kosten en uiteindelijke netto opbrengst laat zien.

OmschrijvingBedrag
Beheer van parkeergarage 't Rond door firma Interparking (gemeente is eigenaar)€ 128.000
Vaste lasten van parkeergarage 't Rond, zoals onderhoud, bijdrage aan VVE€ 41.000
Kosten van straatparkeren, zoals invorderingskosten, kosten politie regio Groningen, kosten Taxameter en Brinks geld transport.€184.000
parkeerpolitie, 3 personen€ 150.000
Kapitaallast (afschrijving) parkeerplaats bij het de Klinker (Cultuurhuis)€ 105.000
huur parkeerterrein naast oude Winschoter Courant gebouw (eindigt in 2019)€ 56.000
diverse kapitaallasten die eindigen in 2017 € 55.000
Ambtelijke kosten zoals beleidsontwikkeling, overleg en vergunningverlening€ 62.000
-----------------
Totaal€ 781.000

Tabel X3 - Kostenposten parkeergarage 't Rond

Jaar2011201220132014
Bruto opbrengst incl. 't Rond € 1.175.000€ 1.045.000€ 1.000.000€ 920.000
Kosten€ 813.000€ 710.000€ 714.000€ 765.000
--------------------------------------------------------
Netto€ 362.000 € 335.000 € 286.000 € 155.000

Tabel X4 - Bruto, kosten en netto opbrengst parkeren